काठमाडौँ:    काठमाडौँ उपत्यकामा सरकारी लगानीको विद्युतीय बस सञ्चालन गरिएको छ । साझा यातायात सहकारी संस्था प्रालिका संस्थापक अध्यक्ष ९५ वर्षीय विश्वबन्धु थापाले साझाको झण्डा फहराएपछि बस सञ्चालनमा ल्याइएको हो ।प्रालिले आज तीन विद्युतीय बस सञ्चालन सुरु गरेकामा सबै चालक र सहचालक महिला  छन् । ती बसमध्ये दुई माछापोखरी–बालाजु–सोह्रखुट्टे–जमल–पुरानो बसपार्क–माइतीघर–नयाँबानेश्वर–तीनकुने–सिनामङ्गल–एयरपोर्टको रुटमा र एक लगनखेल–जावलाखेल–कुपण्डोल–त्रिपुरेश्वर–नेपाल वायुसेवा निगम–लैनचौर–शिक्षण अस्पताल–नारायण गोपालचोक–बाँसबारी–बूढानीलकण्ठ रुटमा सञ्चालन हुने साझाले जनाएको छ ।   साझाले ४० विद्युतीय बस खरिद गरेकामा बाँकी ३७ बस आगामी महिनाभित्रमा आइपुग्ने जनाइएको छ । सरकारले तीन वर्ष पहिले रु तीन अर्बको शेयर खरिद गरेपछि सोही रकमबाट विद्युतीय बस खरिद भएको थियो । ब्याट्रीबाट चल्ने बस नयाँ प्रविधिको भएकाले तीन चरणमा भित्र्याउने योजना बनाइएको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत महेन्द्रराज पाण्डेयले बताउनुभयो । पहिलो चरणमा अन्तर्राष्ट्रिय बोलपत्र आह्वान गरी आठ दशमलव पाँच मिटर लामो बस खरिद गरिएको छ । ती बस चीनको सिएचटिसी कम्पनीले तयार गरेको हो ।    दोस्रो चरणमा योभन्दा बढी लामो बस खरिद हुने कम्पनीले जनाएको छ । झण्डै १० देखि १२ मिटर लम्बाइको सहरी विद्युतीय बस तथा लामो दूरीको विद्युतीय बस खरिद प्रक्रिया अघि बढाइसकेको उहाँले बताउनुभयो । बस चालक हर्मिता श्रेष्ठले अरु बसभन्दा यो सजिलो भएको बताउनुभयो । केही वर्षदेखि साझाकै पेट्रोलियम पदार्थबाट चल्ने बस चलाइरहनुभएकी उहाँ यी बसमा क्लज, गेयर हाल्नु नपर्ने हुँदा सजिलो भएको जानकारी दिनुभयो । यसमा स्विच अन गरेपछि आफैँ गुड्ने हुँदा चलाउन सजिलो छ । उहाँले भन्नुभयो, “अरु गाडीजस्तो आवाज आउने छैन ।”    साझा अध्यक्ष कनकमणि दिक्षीतले नेपालमा साझाले सहरी यातायात र क्षेत्रीय यातायात सुरु गरेको छ भन्नुभयो । विद्युतीय बस आर्थिक र वातावरणीयरूपमा उपयुक्त रहेको र यात्रुलाई पनि सुविधा हुने उहाँले बताउनुभयो । निजी क्षेत्रले सार्वजनिक यातायातको ठूलो हिस्सा ओगटेका कारण नेपाल सरकारले यस क्षेत्रलाई बस सञ्चालनका लागि पनि सहुलियत ऋण उपलब्ध गराउनुपर्नेमा अध्यक्ष दिक्षीतले  जोड दिनुभयो । चार्जिङ स्टेशन निर्माणका लागि सरकारले सहयोग गर्ने उहाँको विश्वास थियो । अध्यक्ष दिक्षीतले भन्नुभयो, “चार्जिङ स्टेशनका लागि सक्दो चाँडो जग्गा उपलब्ध हुनेमा हामी आशावादी छौँ ।”साझा खुल्दा आफू ३० वर्ष भएको र अहिले ९५ वर्ष भएको संस्थापक अध्यक्ष थापाले बताउनुभयो । बस सञ्चालन हुँदा खुसी लागेकैले आफू यहाँ आइपुगेको उहाँको भनाइ थियो।    यी बसहरूमा २६ सिट रहेको र क्षमता प्रतिघण्टा १६१ किलोवाट रहेको छ । अहिले बससँगै दुई थान चार्जरसमेत ल्याइएको  छ । बस एकपटक पूरै चार्ज गर्दा २०० किलोमिटर चल्नसक्ने सञ्चालक समिति सदस्य तुलाधरले बताउनुभयो । दिनभर बस गुडाएर राति चार्ज गर्न सकिने सञ्चालक समिति सदस्य भूषण तुलाधरले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “राति तीन–चार घण्टा चार्ज गरेपछि अर्को दिन बिहानदेखि साँझसम्म चलाउन सकिन्छ ।” अरु सामान्य बसभन्दा अहिले ल्याइएको विद्युतीय बस होचो र सानो छ । यो बस अपाङ्तामैत्रीसमेत रहेको उहाँले बताउनुभयो । होचो (लो–फ्लोर) रहेकाले अपाङ्गता भएका व्यक्ति उक्लिन र ओर्लन सजिलो हुन्छ । बसभित्र ह्वीलचेयर राख्नका लागि पनि स्थान राखिएकोे छ । मोबाइल चार्ज गर्ने ठाउँ, गन्तव्यका बारेमा जानकारी दिने र अरु सूचना देखिने गरी बोर्डको व्यवस्था गरिएको छ ।   पेट्रोलियम पदार्थका सवारीसाधनजस्तो वातावरण प्रदूषण नगर्ने बसमा ध्वनिको प्रदूषण पनि अरुमाभन्दा कम रहेको छ । बसमा थर्काइ (भाइब्रेसन)पनि कम रहेको सञ्चालक समिति सदस्य तुलाधरले जानकारी दिनुभयो ।हाल खरिद भएका बस पाँच वर्षसम्म मर्मत गर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ । सम्झौताअनुसार साझाले ४० वटा विद्युतीय बस र २० वटा चार्जरका लागि ३७ लाख ३८ हजार ५५० अमेरिकी डलर तथा आवश्यक तालिम र पाँच वर्षको मर्मतसम्भार र स्पेयर पार्टका लागि नेपाली रु छ करोड ७३ लाख ६५ हजार ५५३ प्रदान गर्नेछ ।   साझाले गत चैतमा आह्वान गरेको अन्तर्राष्ट्रिय बोलपत्रअनुसार नौ कम्पनीले बुझाएको बोलपत्रको मूल्याङ्कन गरेर सबै प्राविधिक ‘स्पेसिफिकेसन’हरू मिलेको र कम मूल्य कबोल गरेको सो कम्पनीको प्रस्ताव स्वीकृत गरिएको हो ।सार्वजनिक यातायातको विद्युतीकरणले एकातिर आयतित खनिज इन्धनको बढ्दो प्रयोगलाई स्वदेशी नवीकरणीय ऊर्जाले प्रतिस्थापन गरेर देशको अर्थतन्त्रलाई टेवा दिने बताइएको छ । अर्कोतिर वायु प्रदूषण कम गरी वातावरण र जनस्वास्थ्यलाई समेत फाइदा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।   विगतदेखि नै सार्वजनिक यातायात सञ्चालन गरिरहेको साझाले सङ्घीय, प्रादेशिक र स्थानीय सरकारको सहकार्यमा काठमाडौँलगायत देशका अन्य सहरमा समेत सहकार्य गर्दै आएको थियो । आगामी दिनमा वातावारणमैत्री र प्रभावकारी सार्वजनिक यातायात सेवा विस्तारमा समेत तीन तहको सरकारसँग सहकार्य बढाउने योजना रहेको जनाइएको छ ।अघिल्लो सरकारले विसं २०७५ पुसमा विद्युतीय बस खरिद गर्ने  निर्णय गरेको  र विसं २०७६ असार ३१ मा बस खरिदको जिम्मेवारी साझालाई दिने निर्णय गरेको थियो । सोही निर्णयका आधारमा भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले बस खरिदका लागि साझाको रु तीन अर्बको शेयर खरिद गरेको थियो । संस्थाले  ‘स्पेसिफिकेसन’ भन्दा फरक बस किन्न खोजेको पाइएको भन्दै रकम फिर्ता गरेको थियो । पुनः बस खरिद गर्दा कोमार्फत र कुन प्रक्रियाबाट खरिद गर्ने भनी निर्णय हुन नसक्दा १६ महिनासम्म बस खरिदमा अन्योल रहेको थियो ।  विसं २०७७ फागुन २ गते मन्त्रालयको पत्रानुसार पुनः साझाले अन्तर्राष्ट्रिय बोलपत्रद्वारा खरिद प्रक्रिया अघि बढाएको थियो ।   देशमा विद्युत् उत्पादन बढिरहेकाले पनि विद्युतीय सवारीसाधनलाई बढवा दिने सरकारले योजना बनाएको छ । सङ्घले मात्रै होइन, प्रदेश सरकार र स्थानीय तहले पनि विद्युतीय बस खरिद गर्दै जाने योजना बनाइरहेका छन् । तीन वर्ष पहिले नै बागमती सरकार, काठमाडौँ र ललितपुर महानगरपालिकाले साझा यातायातमार्फत बस खरिद गर्ने गरी संस्थाको शेयर खरिद गरेका थिए ।   यसअघि भैरहवाको गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनका लागि आएको बस उद्घाटन भएर पनि चल्न सकेको थिएन । विमानस्थल बनिसक्न ढिलो भएकाले एशियाली विकास बैंकको सहायतामा लुम्बिनी विकास कोषले भित्र्याएको चार थान बिजुलीबाट चल्न बस केही समय साझाले नै उपत्यकामा सञ्चालन गर्ने सहमति गरिएको थियो । सरकारी परीक्षणमा सफल नहुँदा कोषका बस सञ्चालनमा आउन सकेको थिएन । उपत्यकामा निजी कम्पनीले केही वर्ष पहिलेबाट विद्युतीय बस सुरु गरे पनि सरकारी लगानीमा सञ्चालन भएको यो पहिलो हो ।

खोटाङ:   रावाबेँसी गाउँपालिका–३ लामीडाँडाकी दलित महिला सदस्य ३० वर्षीया मेनुजा विश्वकर्मा मृत फेला पर्नुभएको छ । गत ३० वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसका तर्फबाट वडाको दलित महिला सदस्यमा निर्वाचित विश्वकर्मा आज बिहान मृत फेला पर्नुभएको हो ।   माइतीतर्फका हजुरबुवाको मृत्यु भएपछि मङ्गलबार माइतीघर पुगेकी उहाँ झुण्डिएको अवस्थामा मृत फेला परेको गाउँपालिका प्रमुख फटिककुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो । मेनुजा ७२० मत ल्याएर दलित महिला सदस्यमा दोस्रोपटक विजयी हुनुभएको थियो ।   स्नातक तह उत्तीर्ण गर्नुभएकी उहाँ गाउँ कार्यपालिका सदस्यमा पनि विजयी हुनुभएको थियो । नेपाली कांग्रेस लामीडाँडाका वडा सभापतिसमेत रहनुभएकी मेनुजाका दुई छोरी छन् ।    उहाँका श्रीमान् भूपेन्द्र वैदेशिक रोजगारीका सिलसिलामा दुबई रहनुभएको पारिवारिक स्रोतले जनाएको छ । मृतकको शव परीक्षणका लागि जिल्ला अस्पताल ल्याइएको प्रहरीले जनाएको छ । घटनाका विषयमा अनुसन्धान भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख प्रहरी नायब उपरीक्षक उमेश लम्सालले बताउनुभयो ।   यस्तै दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका–११ खामीका ४३ वर्षीय रुद्रशेर राई आज बिहान घरपछाडि रहेको आँपको रुखमा झुण्डिएको अवस्थामा मृत फेला परेका जनाइएको छ । रुद्रशेरको शव पनि परीक्षण गर्न अस्पताल ल्याइएको प्रहरीले जनाएको छ ।

  काठमाडौं:    बुधबार तीव्र उतार चढावका बीच बढेको सेयर बजार नेप्से परिसूचक बिहीबार भने घट्यो । बिहीबार १६.६ अंकले घटेर सेयर बजार २०२७.३२ बिन्दुमा आएर रोकियो । बुधबार बजार १३.३३ अंकले बढेर २०४३.९२ को बिन्दुमा पुगेर रोकिएको थियो ।   बिहीबार २२९ कम्पनीको ४७ लाख ११ हजार २५ कित्ता सेयर  ३१ हजार २७६ पटक खरिद बिक्री हुँदा कुल कारोबार रकम १ अर्ब ८० करोड ६२ लाख ४ हजार ७६४ रह्यो । बिहीबार आरबीबी म्युचअल फन्ड, माउन्टेन हाइड्रो नपाल, सिटिजन म्युचअल फन्ड, नारायणी डेभलपमेन्ट बैंक लिमिटेड लगायतको सेयर मूल्य बढ्यो भने समित लघुवित्त वित्तीय संस्था, लिबर्टी इनर्जी कम्पनी, नयाँ सारथी लघुवित्त वित्तीय संस्था, गुराँश लघुवित्त वित्तीय संस्था लगायतको सेयर मूल्य धेरै घट्यो ।   बिहीबार म्युचअल फन्ड उपसमूह मात्रै हरियाली देखियो भने बैंकिङ, व्यापार, होटल एन्ड टुरिजम, विकास बैंक, हाइड्रोपावर लगायतका उपसमूह राताम्मे रह्यो ।

  पोखरा:   नेपाल प्रेस युनियनको ९ औँ महाधिवेशनमा पूर्व उपाध्यक्ष अनिता विन्दुले अध्यक्ष पदमा उम्मेद्वारी दिने घोषणा गरेकी छिन् ।     पोखरामा बुधबार नेपाल प्रेस युनियनले आयोजना महाधिवेशन लक्षित भेलामा उनले कन्द्रीय अध्यक्ष पदमा आफ्नो उम्मेद्वारी रहने बताएकी हुन् । स्याङ्जा स्थायी घर भएकी विन्दुले आगामी साउन ६ र ७ गते हेटौडामा हुन लागेको महाधिवेशनमा आफू अध्यक्षमा उठ्ने गण्डकी प्रदेशको राजधानी पोखराबाट घोषणा गरिन् ।    यसैगरि नेपाल पत्रकार महासंघका केन्द्रीय सदस्य सरिता तिमिल्सिना पंगेनीले पदाधिकारीमा उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेकी छिन् । केन्द्रिय सदस्य ऋषिकान्त पौडेल र राजबहादुुर गुरुङले उपाध्यक्ष र नेपाल पत्रकार महासंघ कास्की अध्यक्ष समेत रहेकी बिमला भण्डारीले पनि पदाधिकारी मै उम्मेदवारी घोषणा गरिन् ।    त्यसैगरि केन्द्रिय सदस्यमा रेम वि.क, परशुराम शर्मा लगायतले उम्मेदवारी दिने कार्यक्रम मार्फत बताइएको छ ।   लोकतन्त्रका लागि लडेको पार्टीले प्रेसलाई अंकुश लगाउँदैन्: मुख्यमन्त्री पोखरेल उक्त भेलालाई सम्बोधन गर्दै गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेलले मिडियामैत्री मिडिया विधेयक ल्याउने बताए । बुधबार नेपाल प्रेस युनियन कास्की शाखाले महाधिवेशनलाई लक्षित गरी आयोजना गरेको भेलालाई सम्बोधन गर्दै मुख्यमन्त्री पोखरेलले लोकतन्त्रका लागि लडेको पार्टीले प्रेसलाई कुनैपनि अंकुश लगाउने काम नगर्ने स्पष्ट पारे ।    लोकतन्त्रका लागि लडेको पार्टीले प्रचलित कानुन भन्दा बाहिर गएर प्रेसलाई नियन्त्रण गर्न तथा अंकुश लगाउन नसक्ने बताए । संविधानले नै पूर्ण स्वतन्त्रता दिएको भन्दै उनले प्रेसलाई संकुचन गर्ने कुनै ऐन नआउने दावी गर्दै मुख्यमन्त्री पोखरेलले आमसंञ्चार विद्येयक संसदमा छलफलका क्रममा रहेकाले पत्रकारको सल्लाह सुझाव अनुसार नै अगाडी बढ्ने बताए ।

काठमाण्डौँ:     किसानलाई दूध एवं मासुमार्फत उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धि गरी आम्दानी बढाउन सुनसरीको कोसी गाउँपालिकाले भैँसी वितरण थालेको छ । साथै पालिकाले दूध सङ्कलन केन्द्रको स्थापना गरी बजारीकरणको समेत व्यवस्था  गर्ने भएको छ । प्रधानमन्त्री आधुनिक कृषि परियोजनामार्फत भैँसी ब्लक विकास समन्वय समिति कोसी सुनसरी तथा भेटनरी अस्पताल तथा पशुसेवा विज्ञ केन्द्र इनरुवा सुनसरीले संयुक्त रुपमा  भैँसी, चापाकटर मेसिन(कुट्टि काट्ने), भेटनरी औषधि र दूध सङ्कलन केन्द्रमा अनुदान उपलव्ध गराएको छ ।       उक्त पालिकाको वडा नं १, २, ३, ४, ५, ६ र ७ का किसाननलाई भैँसी ३५ , गोठ सुधार ४२, चापाकटर ४२ र दूध सङ्कलन केन्द्रमा एकमा अनुदान उपलव्ध गराइएको छ । चापा कटरमा रु ३६ हजार, भैँसीमा रु ६० हजार, गोठ सुधारमा रु ४० देखि ६० हजार र दूध सङ्कलन केन्द्रमा रु १२ लाख गरी जम्मा कार्यक्रमको  अनुदान रु ७० लाख र किसानको रु ७० लाख गरी एक करोड ४० लाखमा उक्त कार्यक्रम सञ्चालन  गरिएको छ ।      यादव गाईभैँसी बाख्रापालन तथा कृषि फर्मका श्यामसुन्दर यादवले अनुदानबाट प्राप्त भैँसीले सहज जीवनयापनमा सहयोग पुग्ने धारणा राख्नुभयो । यसैगरी  दुई भैँसीपालन गर्ने सप्तकोसी कृषि फर्मका लाल खङ्काले दूध सङ्कलन केन्द्र स्थापनाबाट भैँसीपालनमा सहज हुनुका साथै आगामी दिनमा आम्दानीसमेत वृद्धि हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।                सो अवसरमा प्रदेश नं १ कृषि मन्त्रालयका सचिव मेघनाथ तिम्सिनाले किसानको भैँसी पालनले क्षेत्र समेटेकोमा यस स्थानमा आगामी दिनमा ‘भैँसी जोन विकास’ बनाउने जनाउँदै यसवाट भैँसीको सुधार घाँस उत्पादन, औषधि उपचारमा सहयोगले किसानको आर्थिक समृद्ध कायम हुने धारणा राख्नुभयो ।      उहाँले यस कार्यक्रमले युवालाई स्वरोजगार हुन सहयोग पुगी वैदेशिक रोजगारीमा जाने कार्यलाई न्यून गर्नुका साथै मुलुकलाई दूध तथा मासुमा आत्मनिर्भर बनाउन मद्दत पुग्ने बताउनुभयो । सो अवसरमा समन्वय समितिका अध्यक्ष शिवनारयण यादव, पशुपक्षी तथा मत्स्य विकास कार्यालयका निर्देशक पशुपति ढुङ्गाना, परचुन कुसियत, वडा नं ४ का अध्यक्ष इसराइल मन्सुर, वडा नं २ का अध्यक्ष जुडिलाल कडरिया र भेटनरी अस्पताल इनरुवाका प्रमुख रामप्रसाद मेहताले किसानको जीवनस्तर उकास्नका आएको अनुदानलाई  सदुपयोग गर्न आग्रह गर्नु भयो । 

    पोखरा:   पहिरोले अवरुद्ध पोखरा– सिक्लेस सडक खण्ड १७ दिन पछि पुनः सञ्चालनमा आएको छ ।    लगातार भारी वर्षाका कारण पोखरा–सिक्लेस सडक खण्डमा ठाउँठाउँमा पहिरो जाँदा अवरुद्ध बनेको सडकका पहिरो हटाइएपछि आज (बिहीबार)बाट पोखरा– सिक्लेस सडकखण्ड सञ्चालनमा आएको मादी गाउँपालिका वडा नम्वर १ का वडा अध्यक्ष देवीजंग गुरुङले बताए ।    गाउँपालिकाको वडा नम्वर ७, वडा नम्वर ६ चिप्ली र तप्राङको बीचमा र मादी १ को क्वोँदो खोलाको वारीपारी पहिरो जाँदा सडक अवरुद्ध भएको थियो ।    ‘अहिले गाउँमा पोखरादेखि २ वटा गाडी आइसकेको छ, अवरुद्ध सडक सञ्चालनमा आएको छ’ उनले भने ‘सबैभन्दा ठुलो पहिरो मादी १ मा थियो त्यो पहिरो हटाइएपछि सडक सञ्चालनमा आएको हो ।’    मादी १ खिवाङ बस्तीमाथि जमिन भाँस्सिदा ४५ घर पहिरोको जोखिममा रहेका छन् । अहिले २६ घरलाई स्थानान्तरण गरिएको वडा अध्यक्ष गुरुङको भनाई छ । वर्षाको समय भएकाले प्राकृतिक विपत्तीलाई रोक्न नसक्ने भएकाले सबैलाई सजक रहन आग्रह गरिएको छ ।   

बाँके:   बाँके जिल्लामा विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी निकायबाट विद्यालय भर्ना अभियान कार्यक्रम सञ्चालन गरिए पनि बीचमै पढाइ छाड्ने बालबालिकाको सङ्ख्यामा कमी आउन सकेको छैन ।   जिल्ला शिक्षा कार्यालयका अनुसार गत शैक्षिकसत्रमा  जिल्लामा माध्यमिक तहमा पाँच, निम्न माध्यमिक तहमा छ र प्राथमिक तहमा १३ प्रतिशत विद्यार्थीले बीचमै पढाइ छाडेका थिए । बसाइसराइँ, सबैलाई छात्रवृत्ति उपलब्ध गराउन नसक्नु र आर्थिक अभावका कारण अधिकांश विद्यार्थीले बीचमै विद्यालय छाड्ने गरेका बताइएको छ ।     चालु शैक्षिकसत्रमा अभियानअन्तर्गत भर्ना भएका विद्यार्थीले बीचमै विद्यालय नछाडुन् भन्नका लागि सो कार्यालयले स्थानीय गैरसरकारी संस्थासँग समन्वय गरी अभियानका लागि सबैको सहभागिता खोजेको पाइन्छ । “सरकारले विद्यालय भर्ना अभियानलाई लक्ष्यअनुरुप सफल बनाउन एकीकृत कार्यक्रम लागू गर्नुपर्छ”, इन्सेक संयोजक भोला महतले भन्नुभयो  ।   जिल्लाका कतिपय परिवारका बालबालिकाले काम गरेर परिवार चलाउनुपर्ने बाध्यताले पनि बीचमै विद्यालय छाड्ने गरेको जनाइएको छ ।  शिक्षा कार्यालयको तथ्याङ्कअनुसार जिल्लामा विद्यालय जाने उमेरका करिब २२ हजार बालबालिका विद्यालयभन्दा बाहिर रहेका छन् भने शिक्षण सिकाइमा कम्तीमा ६० प्रतिशत उपलब्धि हासिल गर्नुपर्नेमा समेत यस जिल्ला ४० प्रतिशतभन्दा माथि उक्लन सकेको छैन ।

  काठमाण्डौँ:    शुक्लाफाँटा नगरपालिकामा जग्गा नापी गर्न थालिएको छ । राष्ट्रिय भूमि आयोग जिल्ला समितिले अव्यवस्थित बसोबासीलाई जग्गाधनी प्रमाणपत्र उपलव्ध गराउन वडा नं ९स्थित सिसैयाबाट नापी सुरु गरेको हो । जग्गा नाप नक्सा सम्बन्धी कार्यविधिअन्तर्गत रहेर जग्गा नापीको कार्य अगाडी बढाइएको आयोगका जिल्ला अध्यक्ष देवेन्द्र ढुङगानाले बताउनुभयो । “जग्गा नाप गरी संधियार राखेर फिल्ड मुचुल्का तयार गरिन्छ” उहाँले भन्नुभयो, “तयार गरिएको नक्सा प्रमाणित गर्न आयोगमा पठाउनुपर्ने हुन्छ । त्यसपछि जग्गाको फिल्डबुक कायम गरी जग्गाधनी प्रमाणपत्र बनाइन्छ ।”      यो राष्ट्रिय अभियानको कार्य भएकाले अव्यवस्थित बसोबासीलाई छिटोभन्दा छिटो जग्गा कसरी उपलव्ध गराउन सकिन्छ भन्दै कार्य अगाडि बढाइएको अध्यक्ष ढुङगानाले बताउनुभयो ।“विगतका आयोगले जग्गासम्बन्धी समस्या समाधान नगर्दा समस्यको थुप्रो लागेको छ” उहाले भन्नुभयो, “जग्गा एकले कमाउँदै छ तर अर्काले हक दाबी गर्छ । यस्तो अवस्थामा जसको चलनभोगमा वर्षौदेखि जग्गा छ । त्यसैको नाममा जग्गा नापी हुन्छ । वास्तविक जग्गाधनीलाई मात्रै स्वामित्व प्रदान गर्छौ ।”    जग्गा नापी भइ फिल्डबुक कायम भएकाले सेतो जग्गाधनी प्रमाणपत्र पाएकाबारे अध्ययन भइरहेको अध्यक्ष ढुङगानाले उल्लेख गर्नुभयो । नापी सुभारम्भ गर्दै नगरप्रमुख रणबहादुर महराले लामो समयदेखि जग्गा कमाउँदै आए पनि स्वामित्व नपाएका व्यक्तिलाई चाँडै जग्गाको मालिक बनाइने बताउनुभयो ।    “जग्गा नापीको कार्य यति चाँडै होला भन्ने सोचेका थिएनौँ” उहाँले भन्नुभयो, “छोटो अवधिमै अव्यवस्थित बसोबासी जग्गाका मालिक बन्न लागेका छन् । चुनाव जितेर आएपछि पहिलो कार्यका रुपमा नापीलाई अगाडि बढाएका छौँ । चुनावका बेला जग्गाको स्वामित्व प्रदान गर्ने कुरा उठाएका थियौँ । त्यो वाचा पूरा गर्न प्रतिबद्ध छौँ ।”  जग्गा नापी  गर्दा निष्पक्ष रुपमा गर्नुपर्ने उपप्रमुख कल्पना पन्तले बताउनुभयो । “यस कार्यमा सबैको साथ र सहयोग चाहिन्छ” उहाँले भन्नुभयो,“सबैको सहजीकरणको आवश्यकता छ ।” नापी अधिकृत पुष्करबहादुर पालले भूमि आयोगले जारी गरेको निर्देशिका अध्ययन गरी नाप नक्सा गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।    वडा नं ९ मा ४३५ र नगरपालिकामा १२ हजार अव्यवस्थित बसोबासीले जग्गाधनी प्रमाणपत्रका लागि आयोगको कार्यालयमा निवेदन दिएका थिए । नगरपालिकामा पहिलो चरणमा निस्सा वितरणको कार्य पूरा भएका वडा नं १, ३ र ९ मा नापीको कार्य हुने बताइएको छ । कञ्चनपुर जिल्लाको बेदकोट, कृष्णपुर र शुक्लाफाँटा नगरपालिकामा जग्गा नापीको कार्य सुरु भएको छ । जिल्लामा हालसम्म तीन हजार १५१ भूमिहीन, दलित र सुकुम्बासीले बसोबासका लागि फाराम भरेका छन् । उनानचालिस हजार अव्यवस्थित बसोबासी र आयोगको जिल्लास्थित कार्यालयबाट छ हजार ४१७ जनाले जग्गाको अधुरो कार्यका लागि फाराम भरेका छन् ।

कतै यात्रा गर्दै हुनुहुन्छ भने सवारीसाधनका विभिन्न भागमा लेखिएको गजल र सायरी त पक्कै पढ्नु भएको होला । चालकको जीवनदेखि राजनीति र प्रेमदेखि बिछोडसम्म समेटिएका केही हरफले यात्राको दौरान रमाइलोमात्र हैन सोचनीय पनि बनाउँछ ।    कतिपय गजल र सायरी अपाच्य र अश्लील पनि लाग्न सक्छ । त्यस्तै दोहोरो अर्थ लाग्ने रचना पनि प्रशस्तै भेटिन्छन् । यस्तै ठानेर होला, आजदेखि उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले सवारीसाधनमा लेखिएका गजल, सायरी, मुक्तक हटाउने अभियान सुरु गरेको छ ।    कार्यालयले दिएको जानकारी अनुसार सवारी साधनमा लेखिएको अश्लिल, अपाच्य, गाली, कानून विपरित तथा सामाजमा विकृत्ति ल्याउने खालका साहित्यिक सायरी, कविता, गजल तथा विभिन्न भनाई लेखहरूलाई हटाउने वा मेटन लगाउने अभियान सञ्चालन गरिएको छ ।    यस्ता रचनाले चालकको ध्यान मोडिएर दुर्घटना हुने पाइएकाले भन्दै त्यस्ता पेन्टिङ् र स्टिकर हटाउन थालिएको हो ।    नेपालको कानून विपरीत महिला, बालबालिका, सिमान्तकृत समूदायलाई अपमान र अवहेलना गर्ने गरी कुनै पनि लेख रचना कविता सायरी वा कुनै पनि प्रकारका सामग्री प्रचार प्रसार गर्न वा लेख्न नपाईने भएकोले यसलाई अभियानकै रुपमा सञ्चालनमा ल्याईएको काठमाडौँ उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ ।   प्रहरीका अनुसार अब गाडीको शिसामा स्टिकर वा प्रचारजन्य सामग्री टाँस्न पाइनेछैन । यसैगरी  चालक आसपास क्याबिनको भागमा सजावटका लागि झल्लरलगायतका सामाग्री तथा म्युजिक सिस्टम क्याबिनमा राख्न पनि निषेध गरेको छ ।