पोखरा:   आगामी मंसिर ४ गते प्रतिनिधिसभा तथा प्रदेश सभा सदस्यको निर्वाचन हुँदैछ । निर्वाचनमा मनोनयन दर्तापछि विभिन्न राजनैतिक दलका उम्मेदवार तथा स्वतन्त्र उम्मेदवारहरु चुनावी प्रचारप्रसारमा आ–आफ्नो क्षेत्रमा कस्सिरहेका छन् ।    निर्वाचन आयोगले कात्र्तिक १७ गतेदेखि मंसिर १ गतेसम्म चुनावी आमसभा तथा प्रचारप्रसार गर्न अनुमति दिएसँगै राजनैतिक दल तथा स्वतन्त्र उम्मेदवारहरु घरदैलो र चुनावी सभामा व्यस्त छन् । ति कार्यक्रममा उम्मेदवारहरु मात्रै होइनन्, उनीहरुको साथमा युवाहरुको पनि बाक्लो उपस्थिति देख्न सकिन्छ ।    यसैक्रममा प्रस्तुत छ, कास्की रुपा गाउँपालिकाका सुमन सुवेदीले निर्वाचनमा प्रयोग हुदैं आएका युवाहरुलाई सुनगाभा न्यूजमार्फत उठाएको प्रश्नः   -के नेताले हालिदिएको १ लिटर पेट्रोलले तपाइको भविष्य निर्धारण होला ?    -चुनावमा होमिएका उम्मेदवारहरुले हजारौं युवा विद्यार्थीहरुको भविष्य जोड्न के योजना ल्याएका छन्, बुझ्नु भएको छ ?    -सक्षम नेतृत्व छनोट गर्न स्वार्थी बन्नै पर्ने हो र ? के हामी आफ्नो मताधिकार प्रयोग गर्न कसैको लोभ र लालचमा पर्नै पर्ने हो र ?

पार्वती पनेरु (महिला उद्यमी)    आगामी मंसिर ४ गते प्रतिनिधिसभा तथा प्रदेश सभा सदस्यको निर्वाचन हुँदैछ । निर्वाचनमा आफुलाई सक्षम ठान्दै निर्वाचनमा विभिन्न राजनैतिक तथा स्वतन्त्र उम्मेदवारहरुले उम्मेदवारी दर्तासँगै प्रचारप्रसारमा जुटेका छन् ।   केही राजनीतिक दलहरुले पहिले गरेका विकास कामहरुलाई मुख्य एजेन्डा बनाएर चुनावी नारा तय गरेका छन् भने केहीले विगतमा गरेका गतिविधिहरुलाई मुख्य नारा बनाएर चुनावी प्रचारप्रसारमा छन् । तर पनि महिलाहरुले आफ्नो पक्षमा के कस्ता योजना अघि सारेका छन् भन्ने विषयमा चाँसो व्यक्त गरेका छन् ।   यसैक्रममा प्रस्तुत छ, स्याङ्जा निवासी पार्वती पनेरुले उम्मेदवारहरुले घोषणापत्र सार्वजनिक गरेसँगै महिला उद्यमीहरुको पक्षमा सुनगाभा न्यूजमार्फत उममेदवारहरुलाई उठाएको प्रश्न :   –तपाइहरुले (उम्मेदवार) दाबी गरको जस्तै महिला उद्यमीहरुलाई सशक्तिकरण गर्ने तालिमको कार्ययोजना कहाँ छ र  ?   –महिला उद्यमशिलताको लागि प्रदान गरिएको तालिमबाट कति महिला सक्षम भएका छन्, तपाइहरु (उम्मेदवारहरु) सँग कुनै लेखाजोखा छ ?   –उम्मेदवारहरुले कहिलेसम्म महिलाहरुलाई भोटको लागि मात्र प्रयोग गर्नुहुन्छ ? के हामी भोट बैंक हो ?   –महिला सशक्तिकरण के नारा र भाषणले मात्रै हुन्छ ?

आशिष राई (आम नागरिक):  सुन्दरनगरी पोखरालाई ‘स्मार्ट सिटी’ बनाउने नारासहित २०७४ सालमा मान बहादुर जिसीले चुनाव जिते तर पाँच वर्ष बितिसक्दा नाराले मूर्तरुप पाएन ।    पोखराले अहिले नया नेतृत्व पाएको छ । आगामी पाँच वर्षका लागि धनराज आचार्यले पोखरालाई हाँक्नेछन् ।   पोखरालाई ‘आहा! पोखरा’ बनाउने सन्दर्भमा अल्झिएका र अधुरा रहेका विषयमा केन्द्रीत भएर खोटाङ घर भई हाल पोखरा ८ सिमलचौर बस्दै आएका आशिष राईले सुनगाभा न्युज मार्फत सम्बन्धित मेयर तथा नेतारुलाई प्रश्न गरेका छन् ।   -स्मार्ट सिटीको नाराले २०७४ को स्थानीय निर्वाचन जितायो, अनि परिवर्तन शुन्य छ मेयरसाब! तपाइको पनि हालत यही त हुदैन नि? -सुन्दर पोखराको सुन्दरता झन् घट्दै आयो नि मेयरसाब ?  -फेवातालको अतिक्रमण तपाइको पालामा रोकिएला त? अनि फोहोरमैला व्यवस्थापन कसरी गर्नुहुन्छ ? कि सडकमै भण्डारण भइरहने हो ? -साइकल लेन विस्तारले मात्रै स्मार्ट सिटीको परिभाषा पुरा हुन्छ ? मेयरसाब!  

  लक्ष्मी अर्गेजा मगर (आमनागरिक) ‘मुलुकमा व्यवस्था बदलियो, शासकीय स्वरुप बदलियो, नेतृत्व गर्ने व्यक्ति फेरिए, तर आम नागरिकको दैनिकी कहिल्यै फेरिएन’ यो आम गुनासो हो ।    मुलुक संघीय संरचनामा गइसकेपछि दोस्रो पटक हुने स्थानीय निर्वाचनको मिति तय भइसकेको छ । चुनाव आफ्नो पक्षमा पार्न विभिन्न राजनीतिक दलहरु मैदानमा उत्रिएका छन् । तर यसपटकको चुनावमा विभिन्न युवाहरुले उम्मेदवारहरुलाई प्रश्न उठाउदै आएका छन् ।   यही मेसोमा प्रस्तुत छ, बाग्लुङ जिल्ला ढोरपाटन नगरपालिका ४ का लक्ष्मी अर्गेजा मगरले युवाहरुमाथि पटक–पटक कुठाराघात भएको सवालमा सुनगाभा न्यूजमार्फत नेतृत्वसमक्ष उठाएको प्रश्नः   – देशको शासन सत्ता अनि सरकार फेरियो शासन गर्ने व्यक्ति फेरिए तर युवावर्ग विदेश भाँसिने दर किन फेरिएन नवमहाराज ?   –उच्च शिक्षा हाँसिल गरेपनि परिवार पाल्न युवाहरु विदेसिनै पर्ने बाध्यता कहिले हट्छ ? युवा रोजगारको योजना रोकिएकै हो ?

रोशन लिम्बु (व्यवसायी) मुलुक संघीय संरचनामा गएसँगै व्यवसाय गर्न चाहनेहरुका लागि घरेलुमा मात्रै दर्ता गरेर हुँदैन । स्थानीय तह वडामा पनि गर्नुपर्छ । यसरी दर्ता गर्दा दोहोरो शुल्क तिर्नुपर्छ ।   विदेसिनेको संख्या रोक्नेतर्फ सरकार उदाशीन छ । देशमै व्यवसाय गर्छु भन्नेहरुका लागि प्रोत्साहनक र प्रशय दिनुपर्ने स्थानमा उल्टै दोहोरो दर्ता गराई दुरुत्साहान गरिएको गुनासो छ ।    पाँचथरका युवा व्यवसायी रोशन लिम्बु पोखरामा विभिन्न व्यवसाय सञ्चालन गर्दै आएका छन् ।    प्रस्तुत छ, लिम्बुले व्यवसाय सञ्चालन गर्न स्थानीयतहमै दोहोरो दर्ता गर्नुपर्ने सवालमा सुनगाभा न्यूजसँग कुरा गर्दै सम्बन्धित पक्षलाई सोधेको प्रश्नः   – सानोतिनो होस् वा ठूलै व्यवसाय सञ्चालन गर्न चाहनेहरुलाई सरकारले दोहोरो दर्ता गराई कहिलेसम्म हतोत्साही गरिरहने ? दोहोरो दर्ता गर्नैपर्ने हो र हजुर ? –वडा, पालिका, महानगर तथा घरेलुमा समेत व्यवसाय दर्ता गर्दा र कर तिर्नुपर्दा हाम्रो ढाड सेकिन्न र सरकार ?

सुमन क्षेत्री (सेवाग्राही)   सेवाग्राहीसँग सम्बन्धित सरकारी कार्यालयहरुमा अव्यवस्थित र अनियन्त्रित भीड हुनु सामान्य भएको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्था, राजस्व कार्यालय होस् वा यातायात व्यवस्था कार्यालय । काम विशेषले त्यहाँ पुग्दा एकदिनमै काम सक्नु फलामको च्युरा चपाउनु सरह हुन्छ । परिवर्तित समय र प्रविधिको विकास भइरहेको सन्दर्भमा आम नागरिकको हितमा व्यवस्था परिवर्तन गर्न नसकेको सर्वविदितै छ ।    आफ्नो सवारी साधनको नवीकरण गर्न यातायात पुग्दा बिचौलियाहरु सल्बलाउँछन् अव्यस्थित तवरले लाइन बस्नुपर्ने बाध्यता कायमै छ । प्रस्तुत छ, यसै विषयमा लेखनाथवासी सुमन क्षेत्रीले सुनगाभा न्यूजसँग यातायात व्यवस्था कार्यालयका प्रमुखसमक्ष राखेको प्रश्नः   – ब्लूबुक रिन्यू (नवीकरण) गर्न लाइनमा कहिलेसम्म र कतिञ्जेस बस्नुपर्ने हो ?  – त्यहाँमात्रै होईन लाइसेन्स (चालक अनुमतिपत्र) विभागमा पनि उस्तै हुन्छ । नेपालको सरकारी निकायहरुमा व्यवस्था कहिल्यै परिवर्तन हुदैन ? तपाइको कार्यालयमा सिस्टम व्यवस्थित गर्न तपाईले पहल गर्नै नहुने हो ?’

अखिल सारुमगर (कृषक)   पछिल्लो समय अग्ला डाँडामसमेत भ्यू–टावर निर्माण हुन थालेपछि धेरैले टिप्पणी गर्न थालेका छन् । अग्ला डाँडा आफै भ्यू–टावर हुन् । त्यस्तो ठाउँमा अरबौ रुपैयाँ खर्चेर भ्यू–टावरको बनाउनुको औचित्य के ? भन्ने प्रश्न बारम्बार खडा भइरहेका छन् ।    यही सवालमा तनहुँको भिमाद नगरपालिका ९ कटनछापका अखिल सारुमगर ईजरायल पुगेर कृषि विषयमा अध्ययन सकेर स्वदेशमै केही गर्ने दाउमा छन् । प्रस्तुत छ, उनले सुनगाभा न्यूजमार्फत सम्कबन्धित नेताहरुसमक्ष तेस्र्याएको प्रश्नः    –उत्कृष्ट कृषकलाई अनुदानको सट्टा पुरस्कृत गर्ने व्यवस्था कहिले आउँला ?’ –अरबौ रुपैयाँ खर्च गरेर भ्यू–टावर बनाउने बजेटले कृषिमा लगानी गरी विदेशिने बाध्यतालाई रोक्न किन सकिदैन ?’

मिना सुनार (सडक व्यापारी) पोखरा बजारको मुख्य चोकहरुमा विभिन्न उमेरसमुहका महिलाहरु आफ्नो रोजीरोटी गरिरहेको हुन्छन् । कोही चटपट बेचिहरेका हुन्छन् । कोही डोकोमा फलफुल बेचिरहेका हुन्छन् । भने कोही तरकारी बेचिरहेका हुन्छन् । तर पनि उनीहरु खुलेआम बेच्न भने पाउँदैनन् । पोखरा महानगरपालिकाको नगर प्रहरीको नजर बाहिर रहेर सामान बेच्नुपर्ने बाध्यता छ ।    पोखरा महानगरपालिका १७ स्थित छोरेपाटन बस्ने मिना सुनार पोखरा १० पृथ्वीचोक आसपासमा डोकोमा फलफुल बेच्ने गर्छिन् । प्रस्तुत छ, मिना सुनारले सुनगाभा न्यूजसँग कुरा गर्दै पोखरा महानगरका प्रमुख मानबहादुर जिसीलाई गरेकोे प्रश्न जस्ताको तस्तैः   – हामीले चोरेर खाएको होईन, ढाँटेर खाएको होईन, कि विकल्प खोजीदिनुप¥यो होइन भने बेच्न चाँही किन नपाउने  – पसिना बगाएर पेट भर्न दुखः गर्दा नगरप्रहरीसँग कहिलेसम्म भाग्नुपर्ने ? 

काठमाडौँ, वैशाख ८ गते  । निर्वाचन आयोगले निर्वाचन आचारसंहिता विपरीतका सामग्री उत्पादन नगर्न नगराउन निर्देशन दिएको छ । आचारसंहिताविपरीतका सामग्री उत्पादन तथा प्रयोग गरेको पाइए ऐनबमोजिम कारबाही गर्ने चेतावनी आयोगले दिएको छ ।      आयोगका प्रवक्ता शालिग्राम शर्मा पौडेलले राजनीतिक दल वा उम्मेदवारको चुनाव चिह्न अङ्कित ज्याकेट, कमिज, टिसर्ट, टोपी, गम्छा, मास्क, लकेट वा अन्य कुनै प्रकारको पहिरन वा स्टिकर, लोगो, झोला, ब्याच, ट्याटुलगायतका प्रचार सामग्रीको उत्पादन तथा बिक्रीवितरण बन्द गर्न निर्देशन दिइएको बताउनुभयो ।      निर्वाचन आचारसंहिता–२०७८ ले निर्वाचन चिह्न अङ्कित सामग्री उत्पादन गर्न, प्रयोग गर्न, बिक्रीवितरण गर्न, प्रदर्शन गर्न वा गराउन नहुने व्यवस्था गरेको छ । तर निर्वाचन प्रचारप्रसारका क्रममा आचारसंहिताविपरीतका सामग्री प्रयोग भइरहेको गुनासो बढेपछि आयोगले आचारसंहिताको उक्त व्यवस्थाबारे दल, उम्मेदवार र सर्वसाधारणलाई पुनः स्मरण गराएको हो । निर्वाचन आयोग ऐनअनुसार आयोगको आदेश पालना नगर्ने राजनीतिक दल, उम्मेदवार, व्यक्ति, संस्था, पदाधिकारी वा निकायलाई आयोगले एक लाख रुपियाँसम्म जरिवाना गर्नसक्ने उल्लेख छ ।      आयोगले आचारसंहिताको उक्त व्यवस्था कार्यान्वयन गर्न नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घ, नेपाल उद्योग परिसङ्घ र नेपाल चेम्बर्स अफ कमर्सलाई आफ्नो संरचना मातहतका उद्योग वा व्यवसायलाई परिपत्र गर्न निर्देशन दिएको छ । आचारसंहिताविपरीतका सामग्री उपयोग एवं खरिद नगर्न सबैलाई आयोगले आग्रह गरेको छ ।