काठमाण्डौँ :     भारतसँग सीमा जोडिएका महोत्तरीका ग्रामीण गल्छिडा हुँदै नेपालबाट भारततर्फ मदिरा तस्करी गर्नेहरूको जालो फैलिँदै गएको छ । जिल्लाको सुदूरपूर्वी मटिहानी नगरपालिकाबाट सुदूरपश्चिमको सोनमा गाउँपालिकासम्मका सीमावर्ती क्षेत्रका दर्जनौँ चोरबाटो हुँदै मदिरा तस्करीमा वृद्धि भएको हो ।   महोत्तरीको भारतीय सीमासँग जोडिएको करिब ३९ किलोमिटरभित्र क्रमशः मटिहानी, जलेश्वर, एकडारा, मनराशिशवा, सम्सी र सोनमासमेत छ स्थानीय तह पर्दछन् ।  सीमा क्षेत्रका कतिपय ठाउँमा दुवैतर्फ जोडिएर रहेका झुरुमुट्ट बस्ती र ग्रामीण गल्छिडा (चोरबाटा, सडक नभएको मान्छेमात्र हिँड्न सक्ने गोरेटो बाटो) हुँदै मदिरा भारततर्फ लाने गरेका पाइएको हो ।   यही असार महिनाका हालसम्मको अवधिमै पाँच ठाउँबाट प्रहरीले भारततर्फ लाँदै गरेका मदिरा नियन्त्रणमा लिएको छ । यो कारोबारमा बढी भारतीय नै समातिएका छन् । यसरी नियन्त्रणमा लिइएका मदिरामा गाउँघरमै बनाइएका र विदेशी सिलप्याकका पाइएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय महोत्तरीका प्रहरी नायब उपरीक्षक प्रकाश विष्टले जानकारी दिनुभयो । प्रहरीको कम पहुँच हुने स–साना गल्छिडा तस्करले बढी प्रयोग गर्ने गरेका पाइएको छ ।   पछिल्लोपटक जिल्लाको सीमावर्ती बस्ती नैन्ही, मधवा, बथनाहा, मलिबारा र  मटिहानीबाट मदिरा बरामद भएको छ । धेरैजसो पैदल नै र यदाकदा सीमा कटाउन तस्करले मोटरसाइकल प्रयोग गरेका पाइएको प्रनाउ विष्टले बताउनुभयो ।    सीमापारि भारतको  बिहारमा मदिरा बिक्रीवितरण र उत्पादनमा पूर्ण प्रतिबन्ध छ । त्यसैले मदिरा चोरी लुकाइ भारततर्फ लाने क्रम बाक्लिएको जनाइएको छ । सीमावर्ती क्षेत्रका नेपाली बस्तीमा छ्यासछ्यास्ती खुलेका भट्टी पसलमा पनि भारतीय ग्राहक नै बढी पाइने गरेका छन् ।

बाँके :   बाँकेको राप्ती सोनारी गाउँपालिका–९ स्थित पूर्व–पश्चिम राजमार्गमा ट्रक र मोटरसाइकल ठोक्किँदा एक महिलाको मृत्यु भएको छ ।   कोहलपुरतर्फ आइरहेको ना५ख ४२०४ नंको ट्रकले भे११प ७०५ नंको मोटरसाइकललाई ठक्कर दिँदा मोटरसाइकलमा सवार बाँकेको बैजनाथ गाउँपालिका–२ निवासी २८ वर्षीया दीपिका खत्रीको मृत्यु भएको इलाका प्रहरी कार्यालय कोहलपुरका प्रहरी नायब उपरीक्षक ऐनबहादुर मल्लले जानकारी दिनुभयो ।   उहाँका अनुसार ट्रकको ठक्करबाट गम्भीर घाइते भएकी दीपिकाको उपचारका क्रममा शिक्षण अस्पताल कोहलपुरमा मृत्यु भएको थियो । दुर्घटनामा मोटरसाइकल चालक दीपिकाका श्रीमान् ३५ वर्षीय दिलबहादुर कटुवाल घाइते हुनुभएको छ ।    ठक्कर दिने ट्रक र चालक नवीन आचार्यलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएर अनुसन्धान गरिरहेको इलाका प्रहरी कार्यालय कोहलपुरका प्रहरी नायब उपरीक्षक मल्लले बताउनुभयो ।

   काठमाडौ :     पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटेको छ ।  सत्ता गठबन्धनको निर्णयअनुसार नेपाल आयल निगमले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यमा कटौती गरेको छ । ।   आज शनिबार बसेको निगम सञ्चालक समिति बैठकले मूल्य घटाउने निर्णय गरेको हो । निगमले पेट्रोलमा २० रुपैयाँ र डिजेल,मट्टितेलमा २९ रुपैयाँ मूल्य घटाएको हो ।   यसअनुसार अब पेट्रोलको मूल्य १७९ निर्धारण हुनेछ भने डिजेल,मट्टितेलको मूल्य १६३ कायम हुनेछ । घटेको मूल्य आजै राति १२ बजेदेखि लागू हुने निगमले जनाएको छ ।   आज बिहान बसेको सत्ता गठबन्धनको बैठकले कर कटौती गरेर पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटाउन निर्णय गरेको थियो ।

काठमाण्डौँ :    नेकपा (एकीकृत समाजवादी) का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले लोकतन्त्रको रक्षाका लागि आफूहरुले तत्कालीन अवस्थामा नेकपा (एमाले) बाट गरेको  विद्रोह देश र जनताको पक्षमा रहेको प्रमाणित भएको बताउनुभएको छ ।   एकीकृत समाजवादीको केन्द्रीय कमिटीमा उहाँले कम्युनिष्ट पार्टीभित्र अधिनायकवाद र व्यक्तिवाद हाबी भएकाले राजनीतिक प्रणालीको रक्षाका लागि आफूहरुले गरेको विद्रोह जायज भएको बताउनुभयो ।   कम्युनिष्ट पार्टीले देशभक्ति र लोकतन्त्रको पक्षमा जनतालाई सङ्गठित गर्ने हुँदा राष्ट्रियताको संरक्षणमा विदेशी शक्तिका सामू नझुकेकै कारण देशमा कम्युनिष्ट पार्टी जनताको प्रिय बनेको बताउँदै अध्यक्ष नेपालले देशभक्ति, लोकतन्त्र र जनजीविकाका सवाललाई केन्द्रमा राखेर पार्टी निर्माणमा लाग्न नेता कार्यकर्तालाई निर्देशन दिनुभयो । लोकतन्त्रको मूल्यमान्यता स्वीकार्न हामीलाई जनताको बहुदलीय जनवादले नै निर्देश गरेको उहाँको भनाइ छ ।   पाँचदलीय गठबन्धनबाट स्थानीय तहको निर्वाचनमा सिट बाँडफाँट कार्य न्यायोचित रुपमा हुन नसकेकाले नेकपा(एस)लाई उचित स्थान नदिइए पनि एक महानगर, एक उपमहानगरसहित केही स्थानमा विजयी भएकाले अब बलियो सङ्गठन निर्माण गरी अगाडि बढनुपर्नेमा उहाँले जोड दिनुभयो ।   अध्यक्ष नेपालले आगामी प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनमा ठोस योजनाका साथ अघि बढ्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै अहिलेको मूल्यवृद्धिले जनतालाई समस्या भएकाले राज्यले कम मुनाफा लिएर भए पनि जनतालाई राहत दिनुपर्ने बताउनुभयो । जारी बैठकमा अध्यक्ष नेपालले चौतीस पानाको प्रतिवेदन पेश गर्नुभएको छ । 

पोखरा :   कास्कीको माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाले आगामी आर्थिक वर्ष २०७९/८० को लागि ६३ करोड ३३ लाख ३१ हजारको बजेट  बजेट सार्वजनिक गरेको छ ।   गाउँपालिका उपाध्यक्ष एवं बजेट नीति तथा कार्यक्रम समितिका संयोजक सिता अधिकारीले  सभामा ६३ करोड ३३ लाख ३१ हजारको बजेट  गाउँसभामा प्रस्तुत गरेकी हुन् ।    माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाको आगामी आर्थिक वर्ष २०७९/८० (बजेटको पुर्ण पाठ हेर्नुुहोस्) श्रद्देय सभाध्यक्ष ज्यू , सभाका सम्पूर्ण सदस्य ज्यूहरु, राष्ट्रसेवक कर्मचारी तथा उपस्थित महानुभावहरु,   १. नेपालको संविधानको धारा २३० बमोजिम माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाको उपाध्यक्षको हैसियतले यस सम्मानित सभामा आगामी आर्थिक वर्ष २०७९/८० को बार्षिक बजेट पेश गर्ने अनुमति चाहन्छु ।   २. सर्वप्रथम यस अवसरमा लोकतन्त्र प्राप्तीका लागी त्याग र नेतृत्व प्रदान गर्नुहुने अग्रज राजनितिज्ञहरु प्रति उच्च सम्मान प्रकट गर्दछु । राष्ट्र र जनताको लागि आफ्नो जिवन समर्पण गर्नुहुने ज्ञात अज्ञात शहीदहरुप्रति सम्मानका साथ हार्दिक श्रद्दान्जली अर्पण गर्न चाहन्छु । शहिदहरुका सपना र अग्रजहरुको मार्गदर्शन बमोजिम समृद्द नेपाल निर्माणलाई सार्थक तुल्याउने र संबैधानिक व्यवस्थालाई सही र सकारात्मक कार्यान्वयनको यात्रामा हामी सबैलाई प्रेरणा मिल्ने अपेक्षा गर्दछु ।   ३. यस गाउँपालिका भौगोलिक, प्राकृतिक,ऐतिहासिक, साँस्कृतिक,पर्यटकीय महत्वका दृष्टिले अत्यन्त प्रवल सम्भावना बोकेको र विभिन्न भौगोलिक विविधतायुक्त भएकाले यस गाँउपालिकालाई समृद्ध बनाउन “पर्यटन, कृषि, उर्जा र पुर्वाधारः समृद्ध माछापुच्छ्रेको मुल आधार” भन्ने मुल नारालाई साकार पार्दै मानव जीवन रक्षा गर्ने, भविष्यप्रती आधारयुक्त आशा जगाउने र अर्थतन्त्रको पुनरुत्थान गर्दै तीव्र विकासको बाटोमा लैजाने गरी आगामी आर्थिक बर्षको बजेट परिलक्षित रहेको छ । श्रद्घेय अध्यक्ष एवं सदस्य ज्यूहरु, ४. नेपालको संविधान, पन्ध्रौं योजना, दिगो विकासका लक्ष्य, मध्यमकालीन खर्च संरचना, राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोग ऐन, अन्तरसरकारी वित्त हस्तान्तरण ऐन, आर्थिक कार्यविधि तथा वित्तीय उत्तरदायित्व ऐन, गण्डकी प्रदेशको आवधिक योजना, स्थानीय सरकार संचालन ऐन २०७४, स्थानीय तहको वार्षिक योजना तथा बजेट तर्जुमा दिग्दर्शन २०७४,यस माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाको प्रथम आवधिक योजनाको आधारपत्र, आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रम र आर्थिक विधेयकलाई आधार बनाएर योजना तर्जुमा प्रकृयाका चरणहरु अवलम्वन गरी सहभागितामुलक ढंगले बजेट तर्जुमा गरिएको छ। प्रस्तुत बजेट तर्जुमाको सिलसिलामा स्थानीय राजस्व परामर्श समिति,   स्रोत अनुमान तथा बजेट सीमा निर्धारण समिति, बजेट तथा कार्यक्रम समिति, वडा समिति, विभिन्न विषयगत समिति, संघ संस्था, राजनितिक दल, नागरिक समाज एवं विज्ञ समुहको परामर्श लगायत सम्पूर्ण सरोकारवालाहरुबाट प्राप्त सुझावलाई समेत ध्यान दिइ यो बजेट तयार गरिएको छ ।   ५. सीमित स्रोत साधनले असिमीत माग र बढ्दो आकांक्षा एकैपटक सम्बोधन गर्न नसकिने यथार्थता एकातर्फ छ भने स्रोतको न्युनताको कारण हामीले चाहे जस्तो विकासका कार्यहरुमा लगानी बृद्धि गर्न सकिएको छैन । यो बजेट तर्जुमा गर्दा संघीय सरकार र गण्डकी प्रदेश सरकारबाट प्राप्त हुने शर्शत अनुदान, वित्तीय समानीकरण अनुदान, समपूरक अनुदान र विशेष अनुदान, राजश्व बाँडफाँड र गाउँपालिकाको आन्तरिक आम्दानी समेतको अनुमानमा स्थानीय स्रोत र साधनको परिचालन गरी सेवा, उत्पादन र रोजगारी अभिवृद्धि गर्ने योजना र कार्यक्रममा केन्द्रित गरी सकेसम्म गाउँपालिकाको समग्र विकासलाई सन्तुलित बनाउने गरि बजेट तथा कार्यक्रम तर्जुमा गरिएको छ ।   श्रद्घेय अध्यक्ष एवम् सदस्य ज्यूहरु, अव म गाउँपालिकाको समष्टिगत विकासका लागि आगामी आर्थिक वर्ष २०७९र८० को बजेटका उद्देश्यहरु तथा प्राथमिकताका क्षेत्रहरु प्रस्तुत गर्ने अनुमती चाहन्छु ।     बजेटका उद्देश्यहरुः ​ - आर्थिक, भौतिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, प्राविधिक र मानव संसाधनको विकास गर्नु । -संकटग्रस्त अर्थतन्त्रलाई चलायमान र गतिशील बनाउनु । (उपलब्ध स्रोत र साधनको संरक्षण, संवर्द्धन, उपयोग र परिचालन गर्दै समाजबाद उन्मुख आत्मनिर्भर राष्ट्रिय अर्थतन्त्र निर्माणमा योगदान पुर्याउनु । – सार्वजनिक सेवालाई समावेशी, व्यवसायीक, प्रतिस्पर्धी, सेवामुखी र स्वावलम्बी बनाउदै स्थानीय सुशासन कायम गर्नु। – कृषि, पर्यटन, उर्जा र पुर्वाधार क्षेत्रको विकास मार्फत रोजगारी सिर्जना गर्दै गरिबी न्युनिकरणमा तथा निवारणमा योगदान पुर्याउनु । – शिक्षा, स्वास्थ्य, विद्युत, खानेपानी तथा सरसफाई लगायतका सार्वजनिक सेवा सुविधालाई सहज र सर्बसुलभ बनाउनु। बजेट प्राथमिकताका क्षेत्रहरु आगामी आ।व। २०७९र८० को लागि विकासका प्राथमिकताका क्षेत्रहरु देहाय बमोजिम रहेका छन् । – भौतिक पूर्वाधार विकासमा जोड दिदै अधुरा तथा क्रमागत आयोजनाहरुलाई सम्पन्न गर्ने तथा पूर्वाधार विकास निर्माणमा नयाँ आयोजनालाई विशेष प्राथमिकता दिने । – कृषि, पशु, पर्यटन, वन तथा वातावरण क्षेत्रको विकास, विस्तार मार्फत उत्पादन र उत्पादकत्व अभिवृद्धि गर्दै आर्थिक विकासमा जोड दिने । – मानव संसाधन विकास ९ शिक्षा, स्वास्थ्य, खानेपानी, सरसफाइ र पोषण मा जोड दिने । – लक्षित वर्ग र समुदायको उत्थानका लागि सामाजिक सुरक्षा र सशक्तिकरणका लागि आयमूलक तथा क्षमता विकासका कार्यक्रमहरु संचालनमा जोड दिने । – सार्वजनिक सेवा प्रवाहलाई गुणस्तरीय, पारदर्शी र सर्वसुलभ बनाई नागरिकको पहुंचमा अभिवृद्धि गर्ने । श्रद्घेय अध्यक्ष एवं सदस्य ज्यूहरु, अब म, आगामी आर्थिक वर्ष २०७९/८० को बजेट तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गर्न चाहन्छु । सर्वप्रथम म अन्तरसरकारी वित्तीय हस्तान्तरण अन्तर्गत संघीय सरकार तथा प्रदेश सरकारबाट प्राप्त हुने समानीकरण अनुदान, संघीय सरकार तथा प्रदेश सरकारबाट प्राप्त हुने राजस्व बाँडफाँड र यस गाउँपालिकाको आन्तरिक स्रोत स्थानीय सरकार राजस्व बाँडफाँड गरि कूल रु। ६३ करोड ३३ लाख ३१ हजार बजेटको विनियोजन सम्बन्धी विवरण प्रस्तुत गर्न चाहन्छु ।   सामाजिक विकास,शिक्षा, युवा तथा खेलकुद १. स्थानीय कला, संस्कृति, साहित्य, धर्म तथा अन्य सामाजिक तथा सांस्कृतिक धरोहर, पहिचान र विशिष्टतालाई समावेश गरी स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माण र पाठ्यपुस्तक निर्माण गर्न २० लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ। २. विद्यार्थीको सिकाई उपलब्धि तथा शिक्षकको बार्षीक कार्यसम्पादनको आधारमा उत्कृष्ट शिक्षक तथा विद्यालयलाई प्रोत्साहन र सम्मानको लागि आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३. वालबिकास कक्षाका सहजकर्ता, कर्मचारीहरू र परिचालिकाहरुको थप पारिश्रमीकको लागी ९८ लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ । ४. सामुदायिक विद्यालयहरूको भौतिक पूर्वाधार निर्माण तथा सुधार कार्यक्रम साथै शैक्षिक सुधारका लागि अभिभावक शिक्षा कार्यक्रम सञ्चालन गर्न आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । ५. न्युन दरबन्दी भएका विद्यालयहरुमा थप शिक्षक जनशक्तिलाई ब्यवस्थापन गर्न मापदण्ड बनाई शिक्षक नियुक्ती तथा अनुदानको लागी आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । ६. विद्यालयहरुलाई सूचना प्रविधिमैत्री बनाउदै ब्रोडब्याण्ड इन्टरनेट सेवा सहितको भर्चुअल कक्षा सञ्चालन गर्न आवश्यक तालिम तथा सामाग्री सहयोगको लागी १३ लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ । ७. सवै विद्याथी लाई निशुल्क पाठ्यपुस्तक व्यवस्थापन गर्ने उद्देश्यले हाल लाई कक्षा १ देखि कक्षा ५ सम्म का पाठ्यपुस्तक निशुल्क गर्नको लागी ६ लाख रुपैंया विनियोजन गरिएको छ ।   ८. विद्याथीहरुको स्वास्थ र खानपानमा सुधार गर्न विद्यालयहरुमा मेडिकल डा आयुवेर्दिक डा सहित स्वास्थकर्मीहरु टिमबाट स्वास्थ शिक्षा योग शिक्षा व्यवस्थापनका लागि आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । ९. किशोर किशोरीहरुका लागि यौन तथा प्रजनन् स्वास्थ शिक्षा अभिमुखिकरण कार्यक्रम सञ्चालनका लागि आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । १०.विद्यार्थी रुलाई शैक्षिक क्षेत्र विकास साथै खेल क्षेत्रमा विकास गर्ने उद्देश्यका साथ कक्षा १ देखि ८ कक्षा सम्मका अतिरिक्त किलाकपाप सञ्चालनका लागि आवश्यक बजेटको विनियोजन गरिएको छ । ११. सवै विद्यालयहरुमा स्वच्छ सफा पिउने पानीको व्यवस्थापन, बालमैत्री कक्षाकोठा व्यवस्थापनका लागि ५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । १२. विद्यालयमा शैक्षिक गुणस्तर सुदृढीकरण एवं कार्यसम्पादनमा प्रभावकारिता ल्याउन शिक्षक विद्यार्थी नियमितता मार्फत शिक्षकको शिक्षण सिकाइ समयलाइ अधिकतम उपयोग गर्ने उद्धेश्यले (TST) Teacher Spend Time शिक्षण सिकाइ समय कार्यान्वयन डायरी निर्माण व्यवस्थापनका लागि आवश्यक बजेटको विनियोजन गरिएको छ । १३. नेपाल सरकार, युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय, अखिल नेपाल फुटवल संघ (ANFA) र गाउँपालिकाको सहकार्यमा यस गाउँपालिकाको वडा नं। ६ मा निर्माणाधीन ANFA Technical Center को निर्माण कार्यलाई निरन्तरता व्यवस्थापनका लागि आवश्यक बजेटको विनियोजन गरिएको छ । १४. जिल्ला, प्रदेश, राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय खेलकुदमा सहभागिता जनाउने खेलाडी, समुह तथा ब्यवस्थापन टोलीलाई पालिकाको तर्फबाट उचित सहयोग, प्रवद्र्धन, सम्मान तथा पुरस्कारको लागि ब्यवस्था गरिनेछ ।   १५. अध्यक्षकप खेलकुद प्रतियोगीता सञ्चालनका लागि १२ लाख रुपैयाँ र राष्ट्रपति रनिङ्ग शिल्ड प्रतियोगितालाई निरन्तरता दिँदै १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । १६. खेल क्षेत्र सवै भन्ने उद्देश्यका साथ जनप्रतिनिधि, कर्मचारी, एवम् शिक्षकलाइ खेलकुद प्रतियोगीता सञ्चालन गर्नका लागि रु ५ लाख विनियोजन गरिएको छ । १७. विदेशबाट फर्केका, वैदेशिक रोजगारीमा जान समस्यामा परेका, स्वदेशमा रोजगारी गुमाएका तथा बेरोजगार युवाहरूलाई लक्षित गरी स्वरोजगार कार्यक्रम सञ्चालन गर्न उद्यमशीलता विकास कोष मार्फत उद्यम विकास कार्यक्रमलाई सञ्चालन गर्न रु ५ लाख विनियोजन गरिएको छ । १८. वैदेशिक रोजगारीलाई सुरक्षित र मर्यादित बनाउन सञ्चालन गरिएको सुरक्षित आप्रवासन कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिदैं ८ लाख ५० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । १९. प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमलाई थप प्रभावकारी र व्यवस्थित रूपमा सञ्चालन गर्न थप बजेट व्यवस्थापन का १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । २०. स्थानीय स्काउट मार्फत युवामा असल आचरण, स्वावलम्बन र स्वयंसेवी भावनाको विकास गर्दै युवालाई मानवीय सेवा र विपद् व्यवस्थापन जस्ता क्षेत्रमा परिचालनका लागि ३ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।   उल्लेखित योजना र अन्य शिक्षा, युवा तथा खेलकुदसँग सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम तर्फ जम्मा रु ३ करोड २९ लाख ४५ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। स्वास्थ्य, आरोग्यता ​ २१. गाउँपालिकाको एक वडा एक स्वास्थ संस्थाको अवधारणा अनुसार स्थापित सवै वडाका स्वास्थ संस्थाहरुबाट नेपाल सरकारले तोकेका निःशुल्क औषधी निरन्तर उपलब्ध गराउने ब्यवस्था मिलाउन र गाउँपालकावासीहरूको आकस्मिक स्वास्थ्य सेवाका लागि एम्वुलेन्स सेवा संचालनार्थ ३० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । २२ .भेडावारी प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रको सेवा प्रवाहलाइ थप व्यवस्थति र सुधार गर्नका लागी एक जना रेडियोलोजष्टि व्यवस्थाका लागि आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । २३. रोग निदानका लागि स्वास्थ्य परीक्षणका लागि सार्दीखोला स्वास्थ्य चौकीमा एक जना ल्याव असिस्टेन्टको व्यवस्थाका लागि आवश्यक बजेटको विनियोजन गरिएको छ । २४. ८० बर्ष माथिका जेष्ठ नागरिकलाई घरदैलोमै स्वास्थ जाँच तथा निःशुल्क मधुमेह र उच्च रक्तचाप औषधी वितरण ब्यवस्थाका लागि १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । २५. सवै वडामा स्वास्थ विमा कार्यक्रमलाई प्रभावकारी कार्यान्वयन गरि गरिव, विपन्न तथा दलित समुदायका विपन्न परिवारलाई निस्शुल्क स्वास्थ्य विमाको ब्यवस्थाका लागि ७ लाख विनियोजन गरिएको छ । २६. विश्वमारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाईरसको प्रकोपबाट पाठ सिक्दै सम्भावित प्रकोपको रोकथाम, नियन्त्रण तथा व्यवस्थापनको लागि प्रकोप व्यवस्थापन कोषमा आवश्यक बजेट व्यवस्था गरिएको छ । २७. महिला स्वास्थ्य स्वयम् सेवीकाहरूको प्रोत्साहन भत्ता लगायतका सुविधाको लागि आवश्यक बजेटको विनियोजन गरिएको छ । २८. स्वास्थ्य संस्थाहरुको बर्तमान अवस्था स्वास्थ्य सम्बन्धी सूचकहरु र नागरिकको विद्यमान स्वास्थ्य अवस्था समेटी पार्श्व चित्र तयार गर्नका लागि आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । २९. उपाध्यक्षसँग गर्भवती सुत्केरी पोषण कार्यक्रम संचालनका लागि ९ लाख रुपैयाँ तथा गाउँपालिकाका सबै प्रसुति गृहहरु ९द्यष्चतजष्लन ऋभलतभच० मा आधुनिक औजार उपकरण खरिद गरी सुबिधा सम्पन्न बनाउन आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३०. सवै नागरिकहरुलाइ स्वास्थ पहुँच पुर्याउन मेडिकल डा सहितको टिम बाट घुम्ती स्वास्थ सेवा साथै समय समयमा स्वास्थ शिविरहरु सञ्चालनका लागि आवश्यक बजेटको व्यवस्था गरिएको छ । ३१. भेडावारी प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा एकीकृत रुपमा सञ्चालनमा रहेको आयुर्वेदिक स्वास्थ्य सेवा सुदृढ गर्नको लागी ८ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजना र अन्य स्वास्थ्य आरोग्यता सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम तर्फ जम्मा रु। १ करोड ४३ लाख ३३ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   लैगिक तथा सामाजिक समावेशीकरण र लक्षित बर्ग ३२. गाउँपालिकामा स्थायी बसोबास भएका नागरिकबाट जन्मेका नवजात बालिकाको सुनौलो भविष्यको लागि उनीहरुको नाममा बैक खाता खोल्ने कार्यक्रमका लागि ५लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३३. जेष्ठ नागरिकको ज्ञान, सीप र अनुभवलाई प्रयोग गर्न अन्तरपुस्ता सीप हस्तान्तरण कार्यक्रममा ५ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३४. महिलाहरुलाई आत्मनिर्भर बनाउनको लागि उद्यमशिलताको विकास गर्ने र बालमैत्री स्थानीय शासनको अवधारणालाई अबलम्बन गर्न उपाध्यक्षसँग महिला तथा बालबालिका कार्यक्रमका लागि १२ लाख रुपैया बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३५. आर्थिक अभावका कारण उच्च शिक्षाबाट बञ्चितिमा परेका छात्र छात्राका लागि सामुदायिक तथा सरकारी शैक्षिक संस्थाहरूमा अध्ययन गर्न उच्च शिक्षा शैक्षिक छात्रवृत्ति कार्यक्रमका लागि ३ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३६. हिंसा पिडित महिलाहरुलाई तत्काल उद्दार गरि पुनस्थापनका लागि विशेष आर्थिक सहयोगका लागि लैङ्गिक हिंसा निवारण कोषमा आवश्यक बजेट व्यवस्थापन गरिएको छ । ३७.बालमैत्री स्थानिय शासनलाई अवलम्बन गरी क्रमशः बालमैत्री वडा घोषणा गर्दै लैजानका लागि ६ लाख रुपैया व्यवस्था गरिएको छ । ३८. अपांगता भएका व्यक्ति दलित जनजाति युवाहरुलाई स्वरोजगार बनाउनको लागि माग र आवश्यकतामा आधारित विभिन्न आय आर्जनमूलक तालिम तथा सहयोग कार्यक्रम सञ्चालनका लागि १४ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ । ३९. महिलाहरुको शसक्तिकरण, क्षमता विकास, नेतृत्व विकास, उद्यम सहायता, स्वरोजगारी तथा लैंगिक हिंसा न्युनिकरण जस्ता विशेष कार्यक्रम सञ्चालनका लागी आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ। ४०. अपाङ्ग, दलित तथा जनजातीहरुको शसक्तिकरणका लागि माग र आवश्यकताको आधारमा विभिन्न सीपमूलक कार्यक्रमका लागी आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ। ४१. समाजमा ब्याप्त अन्धविश्वास, कुरिती,लाल्छना, बोक्सी प्रथा, छुवाछुत प्रथा तथा बालहिंसा, बालविबाह, जस्ता विकृति हटाउन विशेष सचेतनामूलक कार्यक्रम संचालन गर्नका लागी आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ। ४२.जेष्ठ नागरिक दिवा मनोरञ्जन घरहरु स्थापनाका, संचालन र व्यवस्थापनका लागी १० लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य लैगिक तथा सामाजिक समावेशीकरण र लक्षित बर्ग सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम तर्फ जम्मा ९५ लाख ३३ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   पूर्वाधार विकास,सडक तथा भवन ४३. गाउँपालिकाको निर्माणाधीन प्रशासकीय भवन निर्माण कार्यलाई सम्पन्न गर्नको लागी २ करोड रुपैया विनियोजन गरिएको छ। ४४. कोलचोक(रातोपानीपुल(भलावोट(पानपाते चौतारा(गा।पा केन्द्र(जोगिचौर(पातिखोला(भिडाबारी( गैह्रागाउँ(धिताल(धम्पुस देउराली सडकको लागी ८० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ४५. लुम्रे(कुइवाङ(सैतिघट्टा(सिधिङ(कालिमाटि(घलेल हुदै लुम्रे सडक योजनाको लागी ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । ४६. मुलबाटो देखि गाउँपालिका भवन सम्मको सडक स्तरोन्नतीको लागी ३० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ४७. आवश्यकताको आधारमा सडक ब्यवस्थापन तथा मर्मत सम्भारका लागी ३० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ४८. लुम्रेको पुल देखि स्वास्थ्य चौकी इमु सम्म सडक स्तरोन्नतीको लागी ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ४९. प्राविधिक ल्याब स्थापना र सामाग्री खरिदको लागी ज्ञछ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । ५०. हुम्दि डाँडागाउँ मोहरा जाने बाटो स्तरोन्नतिको लागी १३ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ५१.पानपाते चौतारा देखि टुसे सम्मको सडकमा थर्मोप्लास्टिक लाइनिङ र क्याट आई राख्नको लागी १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ५२. ट्राँसमिटर चोक वडा कार्यालय हुदै डाँडो सम्मको बाटो कालोपत्रेका लागी ४० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ५३. मिर्सा रुम्जा मोटरबाटो स्तरोन्नतिको लागी १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य योजनाहरु समेत गरी सडक पुल तर्फ जम्मा ६ करोड ५० हजार रुपैयाँ तथा भवन तथा सहरी विकास तर्फ ३ करोड २९ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। सिंचाई ५४. आवश्कयताको आधारमा सिंचाई कुलो मर्मत संभार र सिंचाई पाइप खरिदको लागी २० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजना समेत गरी सिंचाई आयोजना तर्फ ७७ लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ। खानेपानी तथा सरसफाई   ५५. खानेपानीमा गाउँपालिकावासिमा स्वच्छ खानेपानीको पहुँच सुनिश्चितताका लागि खानेपानीको पहुँच नपुगेको घरधुरीको तथ्यांक संकलन तथा नक्सांकनको लागी ५ लाख रुपैयाँ र खानेपानी पाईप खरिदको लागी १८ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ५६. पालिकाभित्रको फोहोरमैला व्यवस्थापन गर्न ८ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य खानेपानी तथा सरसफाई सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम तर्फ जम्मा ४५ लाख ५० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   आर्थिक विकास कृषि तथा पशु विकास ५७. बैदेशिक रोजगारीबाट फर्केर कृषि फर्म संचालन गर्नेका लागि प्रोत्साहन कार्यक्रम सञ्चालन गर्नका लागी ५ लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ। ५८. गाँउपालिकाका वडाहरुमा उत्पादन भएका कृषि उपजहरुलाइ एकीकृत गर्न सङ्कलन केन्द्रहरु स्थापना गर्न तथा सङ्कलन केन्द्रबाट बजारसम्म लैजानका लागि निशुल्क कृषि एम्बुलेन्सको संचालनका लागी १२ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ५९. ५० प्रतिशत अनुदानमा कृषि यान्त्रिकरण कार्यक्रमका लागी १० लाख रुपैयाँ तथा साना व्यवसाय विस्तारको लागी एक वडा एक उत्पादनमा आधारीत कार्यक्रमका लागी १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ६०. कृषकहरुको साझेदारीम स्थायी पलाष्टिक घर निर्माण गर्न १० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ६१। कृषकहरुलाइ बाली रोपण गर्ने समय तालिका सहितको बाली पात्रो तयार गर्न तथा कृषकहरुले लगाएका बालीमा पर्न सक्ने र आउन सक्ने जोखिम, रोग लगायतका विषयमा समयमै जानकारी लिनको लागि डिजिटल कृषि परामर्श एप्स संचालनका लागी आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ।   ६२. सवै जातका फलफुल तरकारीका विरुवा उत्पादन गर्नका लागि बहुउद्येश्यीय नर्सरी स्थापना र सञ्चालन गर्नका लागी ६ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ६३. उत्कृष्ट कृषक पुरस्कार कार्यक्रमका लागी ३ लाख रुपैया तथा प्राकृतिक प्रकोपबाट बाली क्षति भएका कृषकहरुको राहतको ५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ६४. सहकारी मार्फत दुध बिक्रि गर्ने दुग्ध उत्पादक किसानलाई उत्पादनका आधारमा प्रोत्साहित गर्न प्रतिलिटर रु।१ अनुदान कार्यक्रमका लागी २० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ।   ६५. गाउँपालिकामा अन्तर्गतका सहकारी संस्थाहरूलाई सबल रूपमा सञ्चालन गर्न पशु बिमा कार्यक्रम सञ्चालन, बहुबर्षे भूई घाँस, पोषिलो हिउँदे घास, बहु बर्षे डाले घाँसका विरूवाहरू लगाउनका लागी ६ लाख ८० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ।   ६६. गाँउपालिका भित्र नियमित औषधि वितरण¸ महामारी बिरुद्ध खोप सेवा¸ समय समयमा पशुपक्षी स्वास्थ घुम्ती शिविर¸ बाझोपन निवारण शिविर सञ्चालन गर्नका लागी १८ लाख २५ हजार रुपैयाँविनियोजन गरिएको छ।   ६७.अर्गानिक उत्पादनमा जोड दिने उदेश्यका साथ गाईबस्तुको मलमुत्र सङ्कलन गर्नका लागि भकारो सुधार कार्यक्रम सञ्चालन गरिनेछ । पशुपालन व्यवसायलाई व्यवसायिक र व्यवस्थित बनाउन गोठ र खोर सुधार कार्यक्रम सञ्चालनका लागी ७ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य कृषि तथा पशुपंक्षि विकास सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम तर्फ जम्मा २ करोड १२ लाख ८० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   पर्यटन तथा संस्कृति   ६८. पर्यटनलाई स्थानीय आय आर्जनको माध्यम बनाउने उदेश्यले गाउँपालिकामा दर्ता भई सञ्चालनमा रहेका होमस्टे व्यस्थित बनाउन होमस्टे प्रबर्दन कार्यक्रम संचालन गर्नका लागी ७ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ।   ६९. पालिकाभित्र विभिन्न स्थानमा रहेका सार्वजनिक स्थानहरुमा पार्कहरु निर्माणका लागी १८ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ७०. पालिकाभित्र रहेका विभिन्न पर्यटकीय पदमार्गहरुको स्तरोन्नती तथा प्रबर्दन मूलक कार्यक्रम संचालनका लागी २८ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ७१ .मर्दि हिमाल ट्रेक इन्टरनेट तथा सोलार व्यवस्थापनको लागी ७ लाख रुपैयाँ र महागुरु धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्र प्रवर्धनका लागी ९ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य पर्यटन तथा संस्कृति प्रवर्धन सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम संचालनको लागी जम्मा ९५ लाख ५० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। सहकारी   ७२. सहकारी संस्थाहरू मार्फत वित्तीय साक्षरता, सहकारी शिक्षा, तालिम र क्षमता अभिवृद्धिका कार्यक्रमहरू सञ्चालनका लागी आवश्कय बजेट विनियोजन गरिएको छ। ।   ७३. दुग्ध सहकारी मार्फत दुग्ध जन्य परिकारहरु उत्पादन गर्नका लागि १५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा सहकारी क्षेत्रको समग्र विकासको लागी जम्मा ३४ लाख ५० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उद्योग, श्रम तथा रोजगार   ७४. प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम संचालनको लागी आवश्कय सामाग्री तथा औजार खरिद गर्न १० लाख रुपैयाँ साथै लघु उद्यम विकास कार्यक्रम अन्तर्गत प्रविधि हस्तान्तरण कार्यक्रममा ५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य उद्योग, वाणिज्य तथा रोजगार सम्बन्धि योजना तथा कार्यक्रम संचालन गर्न जम्मा १७ लाख रुपैयाँ तथा युवा उद्यम विकास कोषमा ७० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   जलस्रोत तथा उर्जा   ७५. सोलार खरिद जडान तथा सौर्य बत्ति जडानका लागी १५ लाख ५० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य उर्जा, लघु तथा साना जलविद्युत सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रम संचालन गर्न जम्मा १५ लाख ५० हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। सुशासन   ७६. पालिकाका पदाधिकारीहरु,लेखा समिति, शुसासन समिति, संस्थागत क्षमता विकास समिति तथा विभिन्न विषयगत समिति र पालकिास्तरीय समितिहरुको क्षमता विकास कार्यक्रममा १५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ७७. जनप्रतीनिधि कर्मचारीहरु र शिक्षकहरुको क्षमता विकास तथा अनुभव असल अभ्यास आदानप्रदान गर्न अन्य स्थानीय तह संग अनुभव आदान प्रदान कार्यक्रम तथा भ्रमण अवलोकनका कार्यक्रमका लागी आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ।   ७८. सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरण कार्यलाई थप व्यवस्थीत बनाउन वडा वडामा सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरण गर्न आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको छ।   ७९. गाउँपालिकाको कार्यालय, सबै वडा कार्यालयहरू, स्वास्थ्य संस्थाहरू र सबै माध्यमिक विद्यालयहरुमा नेटवर्किङ, सर्भर व्यवस्थापन तथा इन्टरनेट जडान, विस्तार र नविकरणका लागी २२ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ८०. गाउँपालिका अन्तर्गत सञ्चालित योजना, सेवाप्रवाह सम्बन्धमा सरोकारवालहरूसँग बार्षिक रूपमा सार्वजनिक परीक्षण, सामाजिक परीक्षण, चौमासिक रूपमा सार्वजनिक सुनुवाई , बार्षिक समिक्षा लगायत सुशासन प्रवर्धनका लागी १२ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ८१. न्यायिक समितिको काम कारवाहीलाई प्रभावकारी बनाउन व्यवस्थित न्यायिक इजलास निर्माण साथै अन्य कार्यक्रमको लागी ४१ लाख विनियोजन गरिएको छ। ।   ८२. नागरिकलाइ सेवा प्रवाहका विषयमा सुसुचित गराउनका गाउँपालिका तथा वडा कार्यालयहरुमा विद्युतीय नागरिक बडापत्र जडान गर्नका लागी २० लाख रुपैया विनियोजन गरिएको छ।   ८३. पालिकाभित्र संचालनमा आएका व्यापार व्यवसायहरुमा हुन सक्ने उच्च मूल्य, समय गुर्जेका सामग्री गुणस्तरहिन बस्तु तथा सामग्री हरुलाइ समयसमयमा बजार अनुगमन गर्ने नीति लिइएको छ । उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य संस्थागत विकास, सेवा प्रवाह र सुशासन सम्बन्धि योजना तथा कार्यक्रम संचालन गर्न जम्मा १ करोड ६९ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।   गैर सरकारी संस्था   ८४. गाउँपालिकाभित्र क्रियाशील गैर सरकारी संस्थाहरूसँगको लगानी साझेदारीमा आधारीत कार्यक्रमका लागी ६ लाख २३ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   वन, वातावरण तथा विपद् व्यवस्थापन   ८५. सडक छेउछाउ बजार क्षेत्र सार्वजनिक क्षेत्र लगायतमा हरियाली प्रवर्धन कार्यक्रमका लागी ७ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ८६.जलवायु परिवर्तनको असर र न्युनिकरणका उपायबारे जनस्तरमा सचेतनामूलक कार्यक्रमका लागी ५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।   उल्लेखित योजनाहरु तथा अन्य वन, वातावरण संरक्षण तथा विपद् व्यवस्थापन सम्बन्धि योजना तथा कार्यक्रमका लागी जम्मा ६६ लाख ५० हजार रुपैयाँ तथा प्रकोप व्यवस्थापन कोषमा ९० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । श्रद्धेय सभाध्यक्ष ज्यू, अब म संघीय सरकार र गण्डकी प्रदेश सरकारको सशर्त र विशेष अनुदानबाट सञ्चालन हुनेगरी बाँडफाँड भएको योजनारकार्यक्रमहरुको खर्च अनुमान प्रस्तुत गर्न चाहन्छु।   संघिय सरकार सशर्त अनुदान   ८७. शिक्षा, युवा तथा खेलकुदसँग सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रमको लागी १७ करोड ३१ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ८८ .स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रमको लागी ४ करोड २९ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ८९.सामाजिक सुरक्षा, संरक्षण तथा लक्षीत वर्ग सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रमको लागी १६ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।   ९०. सडक, पुल तथा भवन निर्माणको लागी ५६ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।   ९१. खानेपानी तथा सरसफाई सम्बन्धित योजना तथा कार्यक्रमको लागी ४० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।   ९२. कृषि तथा पशुपंक्षी विकास सम्बन्धि कार्यक्रमका लागी १ करोड २३ लाखरुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। ९३.रोजगार प्रवर्द्धन कार्यक्रमका लागी ७४ लाख रुपैयाँ विनियोजन भएको छ।   विषेश अनुदान ९४.संघिय सरकार विशेष अनुदान कार्यक्रम तर्फ सार्दिखोला खानेपानी आयोजना र ल्वाङ्ग खानेपानी आयोजनाको लागी जम्मा १ करोड रुपैयाँ तथा प्रदेश सरकार विशेष अनुदान कार्यक्रम तर्फ नयाँपुल इदिखोला खानेपानी योजनाको लागी ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। समपुरक अनुदान ९५. संघिय सरकार समपूरक अनुदान तर्फ कोलचोक(रातोपानी पुल(भलावोट(पानपाते चौतारा(गा।पा केन्द्र(जोगिचौर(पातिखोला(भिडाबारी(गैह्रागाउँ(धिताल(धम्पुस देउराली सडकको लागी ८० लाख रुपैयाँ तथा प्रदेश सरकार समपूरक अनुदान तर्फ लुम्रे(कुइवाङ(सैतिघट्टा(सिधिङ(कालिमाटि(घलेल हुदै लुम्रे सडक योजनाको लागी ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । क्षेत्रगत बजेट बाँडफाँड   १ पूर्वाधार विकास १३ करोड ३२ लाख   २ सामाजिक विकास ७ करोड ४९ लाख ५१ हजार   ३ आर्थिक विकास ३ करोड ३८ लाख ३० हजार   ४ वन वातावरण तथा विपदव्यवस्थापन ६६ लाख ५० हजार   ५ संस्थागत विकास सेवा प्रवाह तथा सुशासन  १ करोड ६९ लाख   ६. कार्यालय संचालन तथा व्यवस्थापन १२ करोड १९ लाख ७. सशर्त अनुदान २४ करोड ५९ लाख   जम्मा ६३ करोड ३३ लाख ३१ हजार सभाध्यक्ष महोदय, अब म उल्लेखीत क्षेत्रगत निति तथा कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्नको लागी स्रोत अनुमान तथा बजेट सीमा निर्धारण समितिबाट कायम हुन आएको स्रोत अनुमान र बजेट विनियोजन प्रस्तुत गर्न चाहन्छु । क)  आय अनुमान -   क्र.सं. स्रोत र शिर्षकहरु रकम रु. १ संघ वित्तीय समानीकरण अनुदान १० करोड ७० लाख   २ संघ राजस्व बाँडफाँड १० करोड ५९ लाख ९१ हजार   ३ शशर्त अनुदान २४ करोड ५९ लाख   ४ संघ समपूरक अनुदान ८० लाख   ५ संघ विशेष अनुदान १ करोड   ६ प्रदेश समानीकरण अनुदान १ करोड १९ लाख ७२ हजार   ७ प्रदेश समपुरक अनुदान ५० लाख   ८ प्रदेश विशेष अनुदान ५० लाख   ९ प्रदेश राजस्व बाँडफाँड ६६ लाख ९८ हजार   १० आन्तरिक आय २ करोड ८० लाख   ११ जिसस गा. पा भवन अनुदान ७५ लाख   १२ अघिल्लो वर्षको अल्या ७ करोड ढढ लाख ढ हजार   १३ घर जग्गा रजिष्ट्रेशन शुल्क ६६ लाख   १४ संघ रोयल्टी बाडफाँड ५४ लाख   १५ प्रदेश तथा स्थानीय शासन सहयोग ३ लाख ६१ हजार जम्मा ६३ करोड ३३ लाख ३१ हजार ख) व्यय अनुमान - आगामी आ.व. २०७९र०८० का लागि कुल ६३ करोड ३३ लाख ३१ हजार रुपैयाको व्यय अनुमान गरेको छु । जसमध्ये प्रशासनिक खर्च १२ करोड १९ लाख रुपैया रहेको छ । शसर्त अनुदान बजेट ९शिक्षा सेवा, स्वास्थ्य सेवा, कृषि शाखा, पशु सेवा तर्फका कर्मचारीहरु तथा शिक्षकहरुको पारिश्रमिक खर्च र विकासात्मक क्रियाकलापहरु० तर्फ रु। २४ करोड ५९ लाख विनियोजन गरेको छु । (यो बजेटमा संघीय सरकारबाट प्राप्त हुने सामाजिक सुरक्षा भत्ता लगायतका अन्य अन्तर सरकारी अख्तियारी मार्फत प्राप्त भई खर्च हुने भएकोले सो बजेट समावेश गरिएको छैन । सभाध्यक्ष महोदय, करका दरहरुसमेत उल्लेख भएको आर्थिक विधेयक, २०७९ तथा खर्चलाई व्यवस्थित गर्न बनेको विनियोजन विधेयक, २०७९ समेत पेश गरेको छु । आदरणीय सभा सदस्यज्यूहरू ​ प्रस्तावित बजेट तर्जुमा गर्दा संघीय सरकारबाट प्राप्त बजेट, प्रदेश सरकारबाट प्राप्त बजेट, गाउँपालिकाको आन्तरिक आय लाई स्रोत मानी गाउंपालिकाको प्राथमिकताका क्षेत्रहरु, नागरिकबाट आवश्यक ठानिएका योजनाहरु, नागरिक समाज, गैर सरकारी संस्थाहरु लगायत सम्पुर्ण महानुभावहरु सबैको अमुल्य सुझावलाई उपलव्ध श्रोत साधनको सिमा भित्र रहि समेट्ने प्रयास गरेको छु ।   गाउँपालिकाको स्रोत र क्षमता अनुसार विभिन्न समिति, उपसमितिहरु र गाँउ कार्यपालिकामा व्यापक छलफल गरी बजेटलाई सन्तुलित र दिगो बनाउने प्रयास गरिएको छ । गाउँपालिकाको स्रोत साधनले समेट्न नसकेका ठूला योजनाहरु प्रदेश सरकार र केन्द्रीय सरकारको सहकार्यमा संचालन गर्न स्रोतको व्यवस्था गरेको छु । थप योजनाहरुको संचालनको लागि प्रदेश सरकार र संघीय सरकारमा पहल गरिने व्यहोरा समेत अनुरोध गर्न चाहन्छु ।   अन्तमा, प्रस्तुत बजेट निर्माण कार्यमा आ–आफ्नो तर्फबाट सहयोग पुर्याउनुहुने सम्पुर्ण जनप्रतिनिधिहरु, राष्ट्रसेवक कर्मचारीहरु, बुद्धिजिबीहरु, राजनैतिक दल, सरकारी, गैर सरकारी संघ संस्थाहरु, उद्योगी व्यवसायीहरु, नागरिक समाज, उपभोक्ता समितिहरु लगायत सरोकारवाला सम्पुर्णमा हार्दिक आभार व्यक्त गर्न चाहन्छु। बजेट कार्यान्वयनमा सरोकारवाला सबैको साथ सहयोग रहने अपेक्षा गरेको छु ।   प्रस्तुत बजेट   अनुसुचिमा संलग्न आयोजना तथा कार्यक्रमहरुलाई यस सम्मानित सभाबाट गहन छलफलका साथ रचनात्मक सुझाबको अपेक्षा सहित हार्दिक कृतज्ञता प्रकट गर्दछु । धन्यवाद ११   सीता अधिकारी गाउँपालिका उपाध्यक्ष एवं संयोजक बजेट तथा कार्यक्रम तर्जुमा समिति

सिन्धुपाल्चोक :  थुनामा रहेका एक कैदीको मृत्यु भएको छ ।  जबरजस्ती करणी र ज्यान मार्ने अभियोगमा पुर्पक्षका लागि थुनमा रहेका  पाँचपोखरी थाङ्पाल गाउँपालिका–५ का ४९ वर्षीय मइते गोलेको मृत्यु भएको हो ।    आज बिहान रिङ्गटा लागेर ढलेका गोलेलाई उपचारका लागि चौतारा अस्पताल लगिएको केही समयमै मृत्यु भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख रामेश्वप्रसाद चौधरीले जानकारी दिनुभयो । गत कात्तिक महिनामा प्रहरीले गोलेलाई पक्राउ गरी थुनामा राखेको थियो । मृतकको आफन्त आइपुगेपछि शवपरीक्षण गरिने अस्पतालले जनाएको छ ।

काठमाण्डौँ :     ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री पम्फा भुसालले जनताको चाहनाअनुसार विकासका गतिविधि अगाडि बढाउनुपर्ने बताउनुभएको छ ।       गोदावरी नगरपालिका–१२ ठेचोस्थित सर्वेश्वर बहुउद्देश्यीय हलको उद्घाटन तथा हस्तान्तरण कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै उहाँले भन्नुभयो, “जनता सहमत नभएको भौतिक विकास गर्न हुन्न । विकास जनताका लागि हो भन्ने विषयलाई बुझ्नुपर्छ ।”      ललितपुरका हरेक घरमा पुग्ने सडक कालोपत्र हुनेगरी विकास गर्न आफू प्रतिबद्ध रहेको उल्लेख गर्दै मन्त्री भुसालले आगामी दिनमा जनताको चाहनाअनुसार विकासका गतिविधिलाई तीव्र गतिमा अगाडि बढाउने विश्वास दिलाउनुभयो ।       उहाँले शिक्षा र स्वास्थ्यका क्षेत्रमा सरकारी निकाय नै सक्षम रहेको बताउँदै त्यस्ता निकायको सुविधाको उपयोग गर्न आम जनतालाई आग्रहसमेत गर्नुभयो । मन्त्री भुसालले भन्नुभयो, “जिल्ला अस्पतालले राम्रो सेवा दिन्छ, सबै प्रकारको उपचार हुन्छ, यहाँका जनतालाई महँगो निजी अस्पताल जानुपर्ने बाध्यता छैन ।”       त्यसैगरी स्थानीय सरकारी विद्यालयमा निजीकोभन्दा गुणस्तरीय शिक्षा उपलब्ध गराउन सकिने विश्वास व्यक्त गर्दै उहाँले आगामी दिनमा सरकारी विद्यालयलाई जिम्मेवार बनाएर गुणस्तरीय शिक्षा उपलब्ध गराउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।     शिक्षासँगै सीप र व्यावसायिक क्षमता विकास गर्नुपर्ने बताउँदै मन्त्री भुसालले भन्नुभयो, “स्थानीय वडाले महिलालाई सीप उपलब्ध गराएर आयआर्जन गर्न सक्ने बनाउनुपर्छ । त्यसका लागि सहयोग गर्न तयार छु ।” आफूले ऊर्जा मन्त्रालय सम्हालेपछि ललितपुरका सिँचाइ नभएको स्थानमा सिँचाइ उपलब्ध गराएको र भू–क्षयको नियन्त्रणको विषयलाई विशेष प्राथमिकता दिएर बजेट र कार्यक्रम उपलब्ध गराएको उहाँले बताउनुभयो ।      कार्यक्रममा बागमती प्रदेश सांसद राजकाजी महर्जनले प्रदेश सरकार र सङ्घीय सांसद भुसालको सहयोगमा निर्माण भएको बहुउद्देश्य हलबाट स्थानीयले महत्वपूर्ण लाभ लिनसक्ने बताउनुभयो । उहाँले स्थानीय समुदायको प्रतिनिधिमूलक संस्थाले सम्पूर्ण व्यवस्थापन, मर्मतसम्भार एवं उचित हेरविचार गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।

चितवन :      नेपाल प्रहरी श्रीमती सङ्घ र चितवन मेडिकल कलेज शिक्षण अस्पताल (सिएमसी) बीच सम्झौता भएको छ । नेपाल प्रहरी, पूर्वप्रहरी र अमर प्रहरी परिवारका सदस्यहरुलाई अस्पतालमा २५ प्रतिशत छुटसम्बन्धी सम्झौता गरिएको हो ।    सम्झौतामा अस्पतालका तर्फबाट निर्देशक प्रा डा दयाराम लम्साल र सङ्घका तर्फबाट अध्यक्ष कुसुमलता सिंहले हस्ताक्षर गर्नुभएको छ । प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक पोषराज पोखरेल, प्रहरी उपरीक्षक नवराज अधिकारी, अस्पतालका प्रमुख प्रशासक प्रताप देवकोटालगायतको उपस्थितिमा भएको सम्झौतामा उपचार सेवाहरुमा २५ प्रतिशत र औषधिमा सात प्रतिशत छुट दिने उल्लेख छ ।   सम्झौताअनुसार नेपाल प्रहरी र पूर्वप्रहरीसहित उनीहरुका परिवार र अमर प्रहरीका परिवारलाई सङ्घले उपलब्ध गराएको परिचयपत्रका आधारमा चितवन मेडिकल कलेजमा उपचार गराउँदा यो सुविधा उपलब्ध गराइने भएको छ ।   सम्झौताअनुसार सडक दुर्घटना, कस्मेटिक सर्जरी, दाँतको उपचारलगायत प्रहरी कार्यालयमा मुद्दा दर्ता गर्दा हुने उपचारमा भने यो सम्झौता लागू हुनेछैन । यसैगरी नेपाल सरकारको स्वास्थ्य बीमा उपयोग गर्नेहरुलाई पनि यो सम्झौता लागू नहुने अस्पतालका प्रमुख प्रशासक देवकोटाले बताउनुभयो । अस्पतालमा बहिरङ्ग (ओपिडी) र आकस्मिक (इमर्जेन्सी)को टिकट लिएपछि मात्रै यो सम्झौता लागू हुने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।   सङ्घका अध्यक्ष सिंहले सङ्घले नेपालका कुनै पनि क्षेत्रमा स्वास्थ्य शिविर सञ्चालन गर्दा अस्पतालले चिकित्सकसहितको प्राविधिक सहयोग गर्ने सम्झौता भएको बताउनुभयो । उहाँले यो सम्झौताले नेपाल प्रहरी, पूर्वप्रहरी र अमर प्रहरी परिवारलाई उपचारमा सहज हुने अपेक्षा गर्नुभयो ।    सङ्घले नेपालमै पहिलो पटक चितवन मेडिकल कलेजसँग यस्तो सम्झौता गरेको अध्यक्ष सिंहले बताउनुभयो । नेपालका जुनसुकै ठाउँमा रहेर पनि सङ्घले उपलब्ध गराएको परिचयपत्रसहित उपचारका लागि आएमा यो सुविधा उपयोग गर्न पाइने भएको छ ।   यो सम्झौता आउँदो साउन १ देखि २०८१ असार ३० गतेसम्म लागू हुने र पुनः नवीकरण गर्न सकिने जनाइएको छ । प्रमुख प्रशासक देवकोटाले नेपालको मध्यभागमा रहेर अत्याधुनिक उपकरणसहित अतिविशिष्ट सेवाहरुसमेत दिँदै आएको अस्पतालप्रति धेरैको विश्वास बढेको बताउनुभयो । आगामी दिनमा स्वास्थ्य सेवालाई अझै परिस्कृत र सरलीकृत गर्दै उत्कृष्ट सेवा दिँदै जाने प्रतिबद्धता उहाँले जनाउनुुभयो ।

पोखरा :    शुक्रबार रातिदेखि परेको अविरल  वर्षाका कारण पोखरा २५ हेम्जाको सुइँखेत फाँटका घरहरु डुबानमा परेका छन् ।    पोखरा महानगरपालिका २५ का वडाध्यक्ष मोतीराज तिमिल्सिनाका अनुसार ६०० घर प्रभावित भएका छन् । थुप्रै घरका मानिसलाई अन्त सार्नुपरेको वडाध्यक्ष तिमिल्सिनाले जानकारी दिए ।   घर गोठ र कृषि फर्महरु बाढीको डुबानमा परेका छन् । वरिपरिका डाँडाबाट पहिरो पनि खसेको छ । राति ११ बजेदेखि नै घरहरु डुबानमा परेर ती घरका मानिसहरु आफन्तकहाँ र वरपरका सार्वजनिक स्थानमा सर्नुपरेको जानकारी वडाध्यक्ष तिमिल्सिनाले दिए ।    सुइँखेत खोलामा आएको ठूलो बाढीले निकास नपाउँदा फाँटका घरहरु पुरिएका थिए । अहिले भने विस्तारै पानी घट्दै गइरहेको वडाध्यक्ष तिमिल्सनाले बताए ।   यस्तै, पोखरा महानगरपालिका वडा नम्बर १६ अर्मलास्थित खोलाखेतमा रहेको एक घर पहिरोले बगाएको छ । मानवीय क्षति भने भएको छैन । अन्य क्षेत्रका पनि सडक बगाएको छ । यातायात अबरुद्द भएको प्रहरीले जनाएको छ ।