नवलपरासी:     नवलपरासी (बर्दघाट–सुस्तापूर्व) मा निजी वनको रुख काट्ने अनुमति लिएर सामुदायिक वन र सार्वजनिक स्थानमा भएको खयरका रुख कटानी भएको छ ।  कालीगण्डकी करिडोरमा पर्ने जिल्लाको बौदीकाली गाउँपालिका–१ र बुलिङटार गाउँपालिका–६ मा रहेका खयरका रुख काटिएका हुन् । खयरको रुख कटानीबाट गाउँको एउटा डाँडो नै रित्तिएको स्थानीयको भनाइ छ ।  निजी वनको रुख कटान गर्ने अनुमति लिएर सामुदायिक वन र सार्वजनिक स्थानको रुख काट्ने व्यक्तिलाई पक्राउ गरी डिभिजन वन कार्यालय कावासोतीमा बुझाइएको प्रमुख जिल्ल अधिकारी अरुण पोखरेलले जानकारी दिनुभयो ।  “दुई पालिकाको दुई वडामा पर्ने सामुदायिक वन र सार्वजनिक स्थानमा रहेका खयरका रुख कटानी भएको सूचना पाएपछि ठेकेदारसहितका केही व्यक्तिलाई पक्राउ गरेका छौँ” उहाँले भन्नुभयो, “पक्राउ परेकाहरुलाई कारबाहीका लागि डिभिजन वन कार्यालयलाई बुझाएका छौँ ।”  डिभिजन वन कार्यालयले अनुसन्धान अधिकृत तोकेर घटनाको बारेमा अध्ययन गरिरहेको प्रजिअ पोखरेलले बताउनुभयो ।  डिभिजन वन कार्यालय नवलपुरका प्रमुख डिभिजन वन अधिकृत वसन्त केशव अधिकारीले घटनामा संलग्न ६ जना पक्राउ परेका जानकारी दिनुभयो । “अवैध रुपमा रुख कटानी गरेको उजुरीको आधारमा ठेकेदारसहित ६ जनालाई पक्राउ गरिएको छ” उहाँले भन्नुभयो, “घटनामा संलग्न दुई जना फरार छन्, उनीहरुको खोजीकार्य जारी छ ।” ठेकेदारले अवैध रुपमा रुख कटानी गरे पनि बिक्री गर्न नपाएको उहाँको भनाइ छ ।  बुलिङटार गाउँपालिकाका पूर्व अध्यक्ष शशिकिरण बस्ताकोटीले काटिएका खयरका रुखमध्ये आधाभन्दा बढी बिक्री भइसकेको बताउनुभयो । “करिडोरसँगै पर्ने स्थानको सामुदायिक वनबाट काटिएका खयरको रुखमध्ये ६ ट्रक बिक्री भइसकेको छ”, उहाँले भन्नुभयो, “कटानी भएको ठाउँमा अब साढे दुई ट्रक जति काठ बाँकी छ ।”   

काठमाडौं:     सभामुख देवराज घिमिरेले सङ्घीय संसद्को संयुक्त समितिका नवनिर्वाचित दुई जना सभापतिलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ गराउनुभएको छ ।  सिंहदरबारमा आज आयोजित कार्यक्रममा राज्यका निर्देशक सिद्धान्त, नीति तथा दायित्वको कार्यान्वयन अनुगमन तथा मूल्याङ्कन समितिका सभापति ठाकुरप्रसाद गैरे र संसदीय सुनुवाइ समितिका सभापति ईश्वरीदेवी न्यौपानेले शपथ लिनुभयो ।   समिति सभापतिमा निर्वाचित भइसकेपछि कार्यभार सम्हाल्नुअघि सभामुखसँग शपथ लिनुपर्ने प्रावधान छ । शपथपछि सभामुख घिमिरेले नवनिर्वाचित सभापतिलाई बधाई तथा कार्यकाल सफलताको कामना व्यक्त गर्नुभयो । न्यौपाने नेपाली कांग्रेस र गैरे नेकपा (एमाले) सँग आबद्ध हुनुहुन्छ ।   शपथपछि सञ्चारकर्मीसँगको कुराकानीमा उहाँहरूले समितिको कार्यक्षेत्रभित्र रहेर उद्देश्य प्राप्तिमा लागिपर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।  सो कार्यक्रममा राष्ट्रियसभाका अध्यक्ष नारायणप्रसाद दाहाल, कानुन, न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्री अजयकुमार चौरसिया, उपसभामुख इन्दिरा राना, राष्ट्रियसभा उपाध्यक्ष बिमला घिमिरे, नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले)का प्रमुख सचेतक र मुख्य सचेतकलगायत उपस्थित हुनुहुन्थ्यो ।

भक्तपुर:    भक्तपुरको गठ्ठाघरमा ना६ख २१७३ नम्बरको ट्रकले बा३९प ८९४४ नम्बरको स्कुटरलाई ठक्कर दिँदा स्कुटरमा सवार एक महिलाको घट्नास्थलमै मृत्यु भएको छ ।       प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कौशलटारबाट गठ्ठाघरतर्फ गइरहेको ट्रकले ट्राफिक चेकिङ्गमा रोकिराखेको स्कुटरलाई ठक्क दिँदा स्कुटर चालक घट्नास्थलमै मृत्यु भएको हो ।      तीव्र गतिको ट्रकले करिब एक सय परसम्म स्कुटरलाई घिसारेको प्रत्यक्षदर्शीले बताएका छन् । चालकको शरीर क्षतविक्षत भएको छ भने परिचय अझै नखुलेको प्रहरीले जनाएको छ । घटनास्थलमा झोला र किताब–कापी भेटिएका छन् ।      दुर्घटनापछि आक्रोशित भीडले ट्रकमा तोडफोड गरेका छन् । स्थानीय आन्दोलित भएपछि भक्तपुर–कोटेश्वर सडकखण्ड र सानोठिमी–जडीबुटी–पेप्सीकोला सडकमा यातायात ठप्प भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

पोखरा:   हरेक वर्ष आयोजना हुँदै आएको मिस मगर नेपाल २०२४ को शिर्ष प्रायोजन निट डेन्टल केयर प्रालिले गर्ने भएको छ ।  एसटी क्रियसन म्यानेजमेन्ट प्रालिको आयोजना तथा नेपाल मगर संघ कास्कीको संरक्षकत्वमा हुँदै आएको सातौ संस्करणको मिस मगर नेपाल २०२४ को शिर्ष प्रायोजनको रुपमा निट डेन्टल केयर प्रालिले  गर्ने कार्यक्रमका टिम संयोजक प्रियन्का गर्बुजा मगरले जानकारी दिईन् ।  मिस मगर नेपालको शिर्ष प्रायोजन सम्झौता पत्रमा आज (बिहीबार) निट डेन्टल केयर प्रालिका निर्देशक बिरबहादुर राना (विरेन) र मिस मगर नेपालका कार्यक्रम निर्देशक सुरज थापामगरले हस्ताक्षर गरे ।  सातौ संस्करणको मिस मगर नेपालमा २० जना प्रतिस्पर्धीहरु मध्ये ११ जना फाइनल चरणमा प्रवेश गरेका छन् ।    अहिले ११ जना प्रतिस्पर्धीहरुलाई विभिन्न तालिमहरु दिँदै आएको कार्यक्रम टिम संयोजक गर्बुजा मगरले जानकारी दिईन् ।  उनका अनुसार फाइनल चरणमा दिपिका आले मगर (रामेछाप), आशिका गर्बुजा मगर (म्याग्दी), अनुजा पुन मगर ( बागलुङ), नरिशा पुन मगर (म्याग्दी), सरिता थापामगर (रामेछाप), माया दर्लामी मगर (स्याङ्जा), रश्मि आले मगर (महोत्तरी), जानकी राजकोटी मगर (महोत्तरी), अस्मिता बुढा मगर (रोल्पा), कृष्टिना पुन मगर (म्याग्दी) र जेरुशा सारु मगर (काठमाडौं) रहेकी छिन् ।  अहिले मिस मगर नेपाल २०२४ का सातौ संस्करणका प्रतिस्पर्धीहरुलाई मगर मातृभाषा, कला, संस्कृतिहरु बारे प्रशिक्षण भइरहेको छ  । प्रतिस्पर्धीहरुलाई कार्यक्रम संयोजक तथा नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघ (फोनिज) गण्डकीका अध्यक्ष रुद्र श्रीसमगरले भाषा, कला र संस्कृतिको प्रशिक्षण दिइरहेका छन् ।  मिस मगरका प्रतिस्पर्धीहरुलाई मातृभाषाको तालिमसँगै नेतृत्व विकास भेषभुषा, कला र संस्कृति लगायतका विभिन्न तालिमहरु समेत प्रदान गर्दै आएको आयोजकले जनाएको छ ।  मिस मगर नेपालको सातौं संस्करणको ग्राण्ड फिनाले भदौ २२ गते होटल पोखरा ग्राण्डमा हुनेछ । कार्यक्रमको मिडिया पाटर्नरमा फेवा टेलिभिजन, सुनगाभा न्यूज र मगर संसार फोटो ग्यालरी रहेको छ । 

काठमाडौंः   काठमाडौंस्थित भारतीय राजदूतावासमा आज भारतको ७८औं स्वतन्त्रता दिवस मनाइएको छ ।      सो अवसरमा नेपालका लागि भारतीय राजदूत नवीन श्रीवास्तवले भारतको राष्ट्रिय झण्डा झण्डोत्तोलन गरी  समारोहको शुभारम्भ गर्नुभएको थियोे । कार्यक्रममा भारतका राष्ट्रपति श्रीमती द्रौपदी मुर्मुले राष्ट्रका नाममा गर्नुभएको सम्बोधन भिडियोमार्फत प्रस्तुत गरिएको थियोे ।       राष्ट्रपतिको उक्त सन्देशमा विगत ७७ वर्षमा विभिन्न क्षेत्रमा भएको प्रगतिमाथि प्रकाश पारिएको र भारतको स्वतन्त्रताका लागि आफ्नो जीवन बलिदान दिने स्वतन्त्रता सेनानीहरुलाई श्रद्धान्जली अर्पण गरिएको थियो ।       कार्यक्रममा राजदूत श्रीवास्तवले भारतीय सशस्त्र बलका मृतक गोर्खा सैनिकका श्रीमती र निकटतम नातेदारलाई रु पाँच करोड ५० लाख र कम्बल वितरण गरी सम्मान गर्नुभएको थियो । साथै भारतीय सशस्त्र बलका मृतक सैनिकका श्रीमती एवम् एक सय सात मृतक सदस्यका निकटतम नातेदारका लागि रु १२ करोड ५५ लाख भुक्तानी दिइएको छ  । सो भुक्तानीमा आर्मी ग्रुप इन्स्योरेन्स ९एजीआई० कार्यक्रमअन्तर्गत सन्  २०२४, का लागि ‘डेथ–इन–सर्भिस’, ‘एक्सटेन्डेड इन्स्योरेन्स’ र एजीआई परिपक्वता भुक्तानीलगायतका लाभहरु समावेश छन् ।      दूतावासले नेपालका पाँच प्रदेशका २१ शैक्षिक संस्था र पुस्तकालयका लागि पुस्तक अनुदानको पनि घोषणा गरेको छ । यस पहलले प्राप्त अनुरोधको प्रत्युत्तरमा दुर्गम क्षेत्रका विद्यार्थीका लागि शैक्षिक सामग्रीमा पहुँच बढाउने लक्ष्य राखेको छ ।      दूतावासका अधिकारी तथा उनीहरुका परिवारका अतिरिक्त नेपालमा रहनुभएका भारतीय समुदायका सदस्य तथा शुभेच्छुकहरूको भारतको ७८औं स्वतन्त्रता दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा सहभागिता थियो । सो अवसरमा दूतावासको स्वामी विवेकानन्द सांस्कृतिक केन्द्र र केन्द्रीय विद्यालय, काठमाडौँका शिक्षक तथा विद्यार्थीले देशभक्ति गीत र नृत्य प्रस्तुत गरेका थिए ।

सिन्धुपाल्चोक:    यहाँको चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका–७ सानोसिरूवारीस्थित पर्यटकीयस्थल भूतछाँगामा आन्तरिक पर्यटकको घुइँचो लाग्न थालेको छ ।  जिल्ला सदरमुकाम चौताराबाट नजिकको प्राकृतिक पर्यटकीयस्थलका रुपमा रहेको भूतछाँगामा सार्वजनिक बिदाका दिन सयौँको सङ्ख्यामा पर्यटक आउने गरेका हुन् ।       पैदलयात्रा तथा साइकलिङका लागि उत्कृष्ट गन्तव्य बन्दै गएको भूतछाँगा राजधानी काठमाडौँबाट ९३ किलोमिटर र चौताराबाट छ किलोमिटर दूरीमा पर्दछ । अन्यत्रबाट भ्रमण, काम वा अध्ययनका सिलसिलामा चौतारा आएकाको प्रमुख रोजाइ बन्ने गरेको स्थानीय राजिव दुलालले बताउनुभयो । यहाँ सिन्धुपाल्चोकसहित काभ्रेपलाञ्चोक, भक्तपुर, काठमाडौँ र ललितपुरबाट पर्यटक आउने गरेका उहाँले जानकारी दिनुभयो ।      आफू पहिलोपटक यहाँ पुग्दा भूतछाँगा प्राकृतिक रुपमा सुन्दर र मनमोहक रहेको स्थानीय तेजबहादुर अधिकारीले बताउनुभयो । यहाँ पर्यटकीय सम्भावना रहेको भन्दै स्थानीय सरकारले पर्यटन प्रवर्द्धनमा योजनाबद्ध रुपमा काम गर्नुपर्नेमा उहाँले जोड दिनुभयो । पर्यटन प्रवर्द्धन गरी स्थानीयस्तरमा स्वरोजगारका अवसर सिर्जना गरी आयआर्जन वृद्धि गर्न सकिने उहाँको भनाइ छ ।      भूतछाँगामा अन्य साहसिक पर्यटनका गतिविधिसमेत सञ्चालन गर्न पर्याप्त सम्भावना देखिएकाले यसतर्फ सरोकार भएकाको ध्यान जान आवश्यक रहेको अधिकारीले बताउनुभयो ।        काठमाडौँबाट एक दिनमा पुगेर फर्कन सकिने, हाइकिङ वा साइक्लिङ गर्न उपयुक्त स्थान भूतछाँगामा पछिल्लो समय पर्यटकको चहलपहल बढ्न थालेको स्थानीय भुवन घलेले बताउनुभयो । पर्यटकीय गतिविधि बढ्न थालेपछि स्थानीय व्यवसायीले यहाँ रिसोर्ट सञ्चालन गरेका भन्दै थप पूर्वाधार निर्माण गरी आर्थिक गतिविधि वृद्धि गर्दै लैजानुपर्नेमा उहाँले जोड दिनुभयो ।  

ललितपुर:     नेदरल्यान्डको वाइनिगन विश्वविद्यालय, एसियन डेभलपमेन्ट बैंक र काठमाडौँ विश्वविद्यालयको सहयोगमा पाँचजना विद्यार्थीले कालो सैनिक झिँगाको अनुसन्धानबाट मल तथा दाना उत्पादन गर्न सकिने प्रमाणित गरेका छन् ।  अहिले विश्व जलवायु परिवर्तनका कारण अनेक समस्याहरूसँग जुधिरहेको बेला कालो सैनिक झिँगालाई वातावरणको हिसाबले २५ देखि ४० डिग्री सेल्सियससम्ममा उत्पादन गर्न सकिने हुँदा यसबाट व्यावसायिक रुपमा मल उत्पादन गर्न सकिने ती विद्यार्थीहरुको भनाइ छ ।       कुहिएको हरियो तरकारी, फलफूल, अन्न, हार्ड नभएको मासु, सागपातलाई झिँगाको लार्भा र प्यूपालाई खुवाएर सस्तोमा प्रोटिनयुक्त मल तथा दाना उत्पादन गर्न सकिन्छ र यसले गर्दा वातावरण पनि स्वच्छ रहने अनुसन्धानबाट पुष्टि भएको छ ।  ललितपुर गोदावरी नगरपालिका–१ मा जस्ता पाताको घर बनाइ विश्वविद्यालयका पाँचजना विद्यार्थीहरू यतिबेला कालो सैनिक झिँगाको अनुसन्धानमा व्यस्त छन् ।  काठमाडौँ फरेस्ट्री कलेजका स्नातक तहमा अध्ययनरत छात्रछात्रा क्रमशः आर्शिवादराज झा र कोहिनुर श्रेष्ठ हुनुहुन्छ भने कृषि विज्ञान क्याम्पस स्नातक तहका छात्र अभिनव थापा तथा काठमाडौँ विश्वविद्यालय स्नातक तहका छात्र दिनेश प्रजापति र सन्दिप शाक्यमा संलग्न हुनुहुन्छ ।       उहाँहरुले परियोजनाको नाम ‘इको ग्रव समूह’ राख्नु भएको छ । नेदरल्यान्डको वाइनिगन विश्वविद्यालयबाट ‘फुड सिस्टम इनोभेसन च्यालेन्ज २०२४’  गर्नका लागि विश्वका नौ देशबाट १८ समूहले सहभागिता गरेको थियो । त्यसमध्ये एशियाबाट नेपाल मात्र ‘इको ग्रव समूह’ ले जितेको थियो । यसका लागि फुड सिस्टम इनोभेसन च्यालेन्ज २०२४ को संयोजक नेपालबाट उमाशङ्कर पाँडे रहेका छन् । उहाँ काठमाडौँ विश्वविद्यालयमा सहायक प्रधानाध्यापक हुनुहुन्छ ।      उहाँका अनुसार, नेदरल्यान्डका वाइनिगन विश्वविद्यालय, एसियन डेभलपमेन्ट बैंक र काठमाडौँ विश्वविद्यालयको आर्थिक सहयोगमा ‘इको ग्रव समूह’का पाँच विद्यार्थीले कालो सैनिक झिँगाको अनुसन्धान गर्दैछन् । यस अनुसन्धानमा राम्रो गर्ने विद्यार्थीमध्ये काठमाडौँ फरेस्ट्री कलेजका आर्शिवादराज झालाई केही दिनका लागि नेदरल्यान्डका वाइनिगन विश्वविद्यालयमा थप अध्ययन गर्नका लागि पठाइनेछ ।        विद्यार्थी झाका अनुसार यस झिँगाबाट लार्भा उत्पादन गरी मल र दाना बनाइन्छन् । यो आर्गनिक दाना र मल घरपालुवा पशुपक्षी कुखुरा, बङ्गुर, माछा, भैँसी, बाख्रा, आदिका लागि उच्च प्रोटिनयुक्त आहारा बन्नेछ भने खेत र करेसाबारीमा मलिलो माटो बनाउन सकिन्छ ।  कुहिएको हरियो सागसब्जी, फलफूल, अन्न, मासु वा कुहिने फोहर व्यवस्थापनका लागि तिनै तहका सरकारले झिँगाको खेती गर्न र गराउनमा ध्यान दिएमा किसान प्रत्यक्ष राहात मिल्ने तथा देशमै मल तथा दाना उत्पादन गरी आम्दानीको स्रोत र रोजगारको अवसर सिर्जना गर्न सकिने उहाँको भनाइ छ ।       यस झिँगालाई अङ्ग्रेजीमा ब्ल्याक सोल्जर फ्लाई (बिएसएफ) भनिन्छ । यसको वैज्ञानिक नाम “हेर्मेटिया इल्युसेन्स’ हो । यसमा प्रोटिन, अमिनो एसिडले भरपूर फाइबर भिटामिन पाइन्छ । झिँगाको खेती नेपालमा एकदम कम गरिएको पाइन्छ । यो आर्गनिक मल तथा दाना व्यवसाय गर्नका लागि २०औँ शताब्दीदेखि विश्वमा यसको खेती सुरु भएको बताइएको छ ।  झाका अनुसार बीएसएफ’ को जीवनचक्र ४५ देखि ७० दिनसम्मको हुन्छ ।  यसबाट उत्सर्जित दिसाबाट राम्रो प्राङ्गारिक दाना तथा मल उत्पादन हुन्छ । यो खानाले पशुपक्षीहरूलाई वृद्धि तथा बढ्नमा छिटो सहयोग गर्छ । यस दानामा कुनै रासायनिक पदार्थहरू मिसाएको नहुने भएकाले मानिसहरुले खाँदा पनि स्वस्थ्यकर हुन्छ ।           कालो सैनिक झिँगा राख्नका लागि सानो घर बनाएर खेती गर्न सकिन्छ भने कुनै डिब्बा, काठको ट्रे, प्लास्टिकको ट्रे आदिमा राखेर पनि उत्पादन गर्न सकिन्छ । घाम लाग्ने ठाउँ नभएमा बत्तीको व्यवस्था गर्नुपर्छ ।  २५ देखि ४० डिग्री सेल्सियस तापक्रममा कालो सैनिक झिँगाको खेती गर्नको लागि उपयुक्त मानिन्छ । त्यस्तो नभएमा हिटरको व्यवस्था गरी ताप दिनुुपर्छ । आफूलाई झिँगा तथा लार्भा कति चाहिन्छ ठाउँ अनुसारको सामग्री तयार गर्नुपर्छ ।  झिँगा उड्ने भएकाले यसलाई झुल अर्थात जालीभित्र राख्नुपर्छ । झुलभित्र नै अण्डा पार्नका लागि राख्नुपर्छ । बाँस वा काठ १० देखि २० इन्चको लम्बाइ, मोटाइ दुई देखि तीन इन्च र चौडाइ तीनदेखि पाँच इन्चको हुनुपर्छ । त्यस टुक्रालाई दुई दुईवटा खप्टाएर ट्रेरेमाथि झुलभित्र नै राख्नुपर्छ । झुलभित्र भएमा झिँगालाई काठभित्र अण्डा पार्न सजिलो हुन्छ ।      झिँगालाई खानाको आवश्यकता पर्दैन थोरै मात्रामा पानी भएहुन्छ । झुलकोमाथि भागमा पानीको स्प्रे गर्नुपर्छ वा झिँगालाई पानी खानको लागि फोम भिजाएर एक छेउमा राखिदिन सकिन्छ । काठको कप्टेरोको मसिनो भागमा गएर अण्डा पारेकालाई एक वा दुई दिनमा पिन र सिन्काको सहायताले अण्डा निकाल्नुपर्छ । झिँगाको आयु जम्मा सात दिनको हुन्छ ।      झिँगाबाट मल तथा दाना उत्पादन गर्नका लागि पाँच प्रकारको चरण अण्डा, लार्भा, पूर्वप्युपा, प्युपा हुन्छन् । अण्डालाई एउटा पारदर्शी प्लास्टिकको ट्रे, काठबाट बनाएको ट्रे वा हावा छिर्ने डिब्बामा राख्नुपर्छ ।  मुखमा जाली वा झुलले बाँधेर जालीमाथि यी अण्डा राख्नुपर्छ र फेरि अर्को जालीले छोप्नुपर्छ । यस्तो अवस्थामा पानी र खाना केही दिनुहुँदैन । अण्डा फुट्ने डर हुन्छ । धेरैजसो अण्डा चारदेखि पाँच दिनमै अण्डाबाट लार्भा निस्किन् थाल्छ । यसको लम्बाई १.० मिलिमिटरदेखि ०.०४ इन्चको हुन्छ भने तौल ०.२२ ग्रामदेखि ३.४ ग्रामको हुन्छ ।      अण्डालाई लार्भा अवस्थामा आउन एक हप्ता लाग्छ भने लर्भाको चरण औसत १४ देखि १७ दिनसम्मको हुन्छ । अण्डाबाट लार्भा अवस्थामा आउने वित्तिकै यसलाई अर्को ट्रेमा राख्नुपर्छ । यसलाई पनि २५ देखि ४० डिग्रीको बीचको तापक्रममा राख्नुपर्छ ।        गिलो वा धेरै पानी भएको खाना खान दिनुहुँदैन। यसको खाना कुहिएको हरियो तरकारी फलफुल हड्डी नभएको मासु र अन्नहरू दिनुपर्छ । यसलाई धेरै सुक्खामा पनि राख्नु हुँदैन । कम्तीमा ६० देखि ९० प्रतिशतको बीचमा चिसोपन अर्थात् गिलो खान दिनुपर्छ । त्यहीँ अनुसारको बासस्थान पनि बनाउनुपर्छ । यसलाई दिनको दुई वा तीनपटक खाना लार्भा कति छ त्यस अनुसारले दिनुपर्छ ।  लार्भा १५ दिनको भएपछि उसको मुखको आकारको भाग चुच्चो हुन थाल्छ । सेतो रङको लार्वाको रङ विस्तारै परिणत हुन्छ । यसलाई लार्भाभन्दा अलि सुखा बनाएर राख्नुपर्छ । लार्भाको ट्रेबाट अर्को ट्रेमा सार्नुपर्छ । यसलाई धेरै उज्यालोको आवश्यकता पर्दैन । यस चरणमा धेरै चिसो र धेरै तातो भएमा पूर्व प्यूपा मर्छन् । उपयुक्त वातावरणमा आइसकेपछि पूर्वप्युपापमा परिणत हुन जान्छ । अब यो हिँडडुुल गर्न छोड्छ । कालो र सेतो धर्का भएको रङ्मा बदलिन थाल्छ । झिँगा उड्ने प्रक्रियामा आउन दुईदेखि तीन हप्ताको समय लाग्छ ।     प्यूपा झिँगामा परिणत हुने अवस्थामा अर्को जाली भएको ठाउँमा ट्रेमा राख्नुपर्छ । झिँगा उड्ने बेलादेखि एक हप्ता मात्र बाँच्छन् । यस अवस्थामा उनीहरू आफ्नो साथी खोज्न थाल्छन् ।  पोथी झिँगाले फेरि पहिलो चरणको कुरा दोहो¥याउँछ त्यहाँ काठबाट बनाएको ठाउँमा अण्डा दिन सुरु गर्छ । यस्तो बेलामा सूर्यको प्रकाश र तातोपन भएमा झिँगा छिटो जीवनचक्रमा अग्रसर हुन थाल्छन् । झिँगाको लम्बाइ दुईदेखि पाँच सेन्टिमिटरको हुन्छ । यसरी ४५ देखि ७० दिनसम्मको झिँगाको जीवन चक्र हुन्छ । एउटा झिँगाले आफ्नो जीवनकालमा ३०० देखि ५०० सयसम्म अण्डा दिन्छन् । कालो सैनिक झिँगाको खेती गर्दा बस्तीभन्दा बाहिर खुल्ला ठाउँमा गर्नुपर्दछ ।        गोदावरी नगरपालिकाका रामु महर्जन झिँगाको खेती गर्न धेरै खर्च नलाग्ने र राम्रो आम्दानी गर्न सकिने बताउनुहुन्छ । कुखुरा व्यवसाय गर्दै आउनु भएका उहाँ ‘इको ग्रव समूह’बाट तालिम लिएर कालो सैनिक झिँगाको उत्पादनमा लाग्नु भएको छ ।  उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘‘दुई महिनामै मल तथा दानाबाट राम्रो आम्दानी गर्न सक्छौँ । यसमा पटक–पटक लगानी गर्नुपर्दैन यसको अण्डाबाट व्यवसाय बढाउन सकिन्छ । लार्भालाई भुटेर वा काँचो नै कुखुरा, माछा, खसी, बङ्गुर अर्थात् कुनै पनि पशुपक्षीलाई दिँदा लाभदायक हुन्छ ।’’      लार्भा र प्यूपाले आफ्नो चक्र पूरा गर्ने बेलामा निस्केको काइटिनलाई खेत वा गमलामा राख्दा निकै उपयोगी हुन्छ । विदेशमा काइटिन र लार्भाबाट बनाएका बिस्कुटहरू पशुपक्षीहरूका खानको लागि बनाएका हुन्छन् । दाना र मलबाट वातावरणलाई स्वच्छ राख्न सहयोग पुग्ने विज्ञहरुको भनाइ छ । यसलाई व्यावसायिक रुपमा उत्पादन गर्न सकिए बजारमा पाउने कुखुराको दानाभन्दा सस्तोमा पाउन सकिन्छ । 

काठमाडौं:    अवैध लागुऔषध ब्राउन सुगरसहित कोटेश्वरबाट आठजना पक्राउ परेका छन् । काठमाडौं महानगरपालिका–३२ कोटेश्वरमा शङ्कास्पद गतिविधि गरिरहेको अवस्थामा खानतलासी गरी प्रहरीले उनीहरुका साथबाट ३३.७६ ग्राम ब्राउन सुगर बरामद गरेको हो ।       ललितपुरका २७ वर्षीय रफिस अवाले, काभ्रेपलाञ्चोक नमोबुद्धका १९ वर्षीय रिसफ श्रेष्ठ, मोरङ कानेपोखरीका २१ वर्षीय रेमन राई, बेलबारीका ३३ वर्षीय अमितकुमार चौधरी र ३६ वर्षीय प्रमोद राई, पाँचथरको मिक्लाजुङका २८ वर्षीय मेहरमान भुजेल र फिदिमका २७ वर्षीय टिम्पल तामाङ, फाल्गुनन्दका २९ वर्षीय भीमकुमार चेम्जोङ पक्राउ परेका जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौँले आज जानकारी दिएको हो ।       प्रहरीले उनीहरुका साथबाट लागुऔषध ट्रामाडोल आठ ट्याब्लेट, मोटरसाइकल र स्कुटर एक÷एक थान, नगद रु ५५ हजार दुई सय, १४ थान मोबाइल, आइप्याड एक थान, झोला एक थान, तौल गर्ने डिजिटल मेसिन एक थान र पर्स एक थान बरामद गरेको छ ।

बागलुङ (ढोरपाटन):     बागलुङको बडिगाड गाउँपालिका–५ ग्वालीचौरमा रु १८ करोडको लागतमा १५ शय्याको अस्पताल भवन निर्माण भएको छ ।  सङ्घीय सरकारको लगानीमा निर्मित उक्त भवनबाट आगामी कात्तिकदेखि सञ्चालन गर्ने तयारीमा गाउँपालिका जुटेको गाउँपालिकाकी अध्यक्ष गण्डकी थापाले बताउनुभयो ।  अस्पताल सञ्चालनमा आएपछि यहाँका स्थानीय बुर्तिबाङ, पोखरा, काठमाडौँ, पाल्पालगायत स्थानमा उपचारका लागि जानुपर्ने बाध्यता हट्ने उहाँले बताउनुभयो । गाउँपालिकाले सबै वडामा स्वास्थ्यचौकी र सामुदायिक स्वास्थ्य एकाइ स्थापना गरेर सामान्य रोगको उचार गर्दै आएको छ ।