गण्डकी:   कोही पिँढी त कोही आँगनमा बसेर कुची र रङ्गसँग खेल्दै थिए । प्रकृति र जीवनका अनेक भावभङ्गीलाई उनीहरुले क्यानभासमा उतारे । आइतबार पर्वतको कुश्मास्थित शताब्दी घर कलामय बन्यो । एकै थलोमा अनुजदेखि अग्रज कलाकारको जमघट भयो । उनीहरुले अनुभव र सिकाइ साटासाट गरे । कलाका आयामबारे विमर्श गरे । कुश्मा कला परियोजनाले राखेको ‘एक दिवसीय कला कार्यशाला’ मा पर्वत, बागलुङसहित धवलागिरि क्षेत्रका कलाकार सहभागी बनेका हुन् ।  तीन सय वर्ष पुरानो शताब्दी घर संरक्षण गरिरहेको परियोजनाले सोही स्थानमा कला कार्यशाला चलाएको हो । कार्यशालामा पर्वत, कुश्माका विभिन्न विद्यालयका झण्डै २०० विद्यार्थी सहभागी थिए । विद्यार्थीले चित्र कोरे । पाकापुराना कलाकारले क्यानभासमा कोरेका आकृति अवलोकन गरे । परियोजनाका अध्यक्ष आरके अदिप्त गिरीले चित्रकला विधाको जगेर्नाका लागि कार्यशाला आयोजना गरिएको बताउनुभयो । “कलाकारको सम्मानसहित नयाँ पुस्तालाई चित्रकलामा आकर्षित गर्न कार्यशाला राखिएको हो”, उहाँले भन्नुभयो ।  धवलागिरि क्षेत्र आफैँमा कलाको उर्बर क्षेत्र भएकाले यस क्षेत्रको कला गतिविधिलाई नयाँ ढङ्गले अगाडि बढाउनुपर्ने अध्यक्ष गिरीले बताउनुभयो ।  कार्यशालामा कोरिएका चित्रलाई शताब्दी घरमा सङ्ग्रह गरिने उहाँको भनाइ छ । परियोजनाले शताब्दी घरलाई सांस्कृतिक सङ्ग्रहालयका रुपमा विकास गर्ने लक्ष्य लिएको छ । साहित्य, कला, संस्कृति, प्रकृति, पर्यटन र सम्पदा संरक्षणका क्षेत्रमा परियोजना क्रियाशील छ । नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव देवेन्द्र थुम्केलीले कार्यशालाले कलाको वातावरण सिर्जना गर्न मद्दत पु¥याएको बताउनुभयो ।  “कलाकारहरुबीच सिक्ने, सिकाउने अवसर बन्यो, कलाप्रतिको सम्मानका लागि यस किसिमका गतिविधि हुनु आवश्यक छ”, उहाँले भन्नुभयो, “पछिल्लो समय प्रतिष्ठानले जिल्लास्तरमा ललितकलासँग सम्बन्धित विभिन्न गतिविधि सञ्चालन गर्दै आएको छ ।”  कुश्माको कार्यशालामा प्रतिष्ठानले सहकार्य गरेको सदस्य सचिव थुम्केलीले बताउनुभयो । उहाँले धवलागिरि क्षेत्रलाई समेटेर आगामी दिनमा ललिताकलासम्बन्धी कार्यशाला र प्रदर्शनीको आयोजना गर्ने योजना रहेको सुनाउनुभयो ।  प्रतिष्ठानका प्राज्ञ सदस्य राधी कँडेलले राजधानी र ठूला सहरमा मात्र हुँदै आएका कला प्रवर्द्धनका कार्यक्रमलाई विकेन्द्रित गर्ने प्रयास गरिएको बताउनुभयो । “कला कार्यशाला धेरैजसो पोखरामा हुने गरेको थियो, यसपालि पर्वतमा आयोजना गर्न सफल भएका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “यस क्षेत्रका कलाकार, चित्रकलाप्रति रुची भएका विद्यार्थीहरुको उत्साहजन सहभागिता रह्यो, यसले कलाप्रतिको सम्मान झल्काएको छ ।” व्यावसायिक रुपमा चित्रकला सफल विधा भएकाले नयाँ पुस्तालाई ललितकला अध्ययनमा प्रेरित गर्नुपर्ने प्राज्ञ सदस्य कँडेलले बताउनुभयो । नवलपुरको गैँडाकोट नगर प्रज्ञा प्रतिष्ठानका उपकुलपति भीम शर्माले कार्यशालाले प्रतिभा पहिचान गर्न सहयोग पुग्ने धारणा राख्नुभयो । उहाँले आगामी माघ १५ गतेदेखि गैँडाकोटमा हुने गण्डकी प्रदेशस्तरीय कला प्रदर्शनीमा धवलागिरि क्षेत्रका कलाकारहरुको सहभागिता रहने बताउनुभयो ।  नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र गैँडाकोट नगर प्रज्ञा प्रतिष्ठानको संयुक्त आयोजनामा हुने उक्त प्रादेशिक कला प्रदर्शनीबाट छनोट भएका कलाकृतिलाई राष्ट्रिय प्रदर्शनीमा सहभागी गराइने जनाइएको छ ।  बागलुङका कलाकार मछिन्द्र शाक्यले कार्यशाला पुरानो र नयाँ पुस्ताका कलाकारलाई जोड्ने सेतु बनेको धारणा राख्नुभयो । “धवलागिरि क्षेत्रका कलाकार एकैठाउँमा जमघट हुने अवसर मिल्यो, स्थलगत रुपमा क्यानभासमा आकृति कोर्दाको अनुभूति बेग्लै भयो”, उहाँले भन्नुभयो । शाक्यसहितका केही कलाकारले शताब्दी घर र त्यहाँ सङ्ग्रहित परम्परागत सामग्रीलाई क्यानभासमा उतारेका थिए । कतिपयले प्रकृति, संस्कृति पर्यावरण, जनजीवन आदि झल्काउने चित्र कोरे ।

काठमाडौं:   राजनीतिक दलले समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली बमोजिम हुने निर्वाचनका लागि उमेदवारको बन्द सूची पेस गर्दा बढीमा ११० र कम्तीमा ११ जनाको नाम सूचीकृत गर्नुपर्ने भएको छ । आगामी फागुन २१ गते प्रतिनिधिसभा सदस्यको निर्वाचन हुँदै छ । प्रतिनिधिसभा सदस्य समानुपातिक निर्वाचन (पहिलो संशोधन) निर्देशिका, २०८२ ले गरेको व्यवस्था बमोजिम राजनीतिक दलले उमेदवारको बन्द सूची पेस गर्दा नयाँ व्यवस्थाअनुसार गर्नुपर्ने आयोगले जनाएको छ । दलित, आदिवासी, जनजाती, खस आर्य, मधेसी, थारु र मुस्लिमको जनसंख्या प्रतिशतको आधारमा सूची पेस गर्नुपर्नेछ । राष्ट्रिय जनगणना, २०७८ को विवरणका आधारमा प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७४ को अनुसूची १ मा आवश्यक संशोधन गरिएको थियो । पछिल्लो कानुनी प्रबन्धअनुसार, दलित १३.४४ प्रतिशत, आदिवासी जनजाति २८.७२ प्रतिशत, खस आर्य ३०.२८ प्रतिशत, मधेसी १६.१५ प्रतिशत, थारु ६.५२ प्रतिशत र मुस्लिम ४.८९ प्रतिशत हुने गरी उमेदवारको नाम समावेश गर्नुपर्नेछ । बन्दसूचीमा प्रत्येक समावेशी समूहबाट कम्तीमा ५० प्रतिशत महिलाको नाम समावेश गर्नुपर्नेछ । कूल ५० प्रतिशत सिट संख्या निर्धारण गर्दा नाम समावेश गर्नुपर्ने महिलाको संख्या दशमलवमा आएमा सोभन्दा माथिको पूर्ण संख्यामा नाम समावेश गर्नुपर्नेछ । उमेदवारको नाम सूचीकृत गर्दा कम्तीमा चार दशमलव तीन प्रतिशत पिछडिएका क्षेत्रका उमेदवारको नाम समावेश गर्नुपर्नेछ । यसैगरी अपांगता भएका व्यक्तिको नाम उल्लेख गरेको हुनुपर्नेछ ।  बन्दसूची आयोगमा पेस गर्दा सम्बन्धित दलको केन्द्रीय समितिले स्वीकृत गरी सो निर्णयको प्रमाणित प्रतिलिपि पेस गर्नुपर्ने जनाइएको । सूचीमा रहेका प्रत्येक उमेदवारको नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र वा मतदाता परिचयपत्रको प्रतिलिपि र मतदाता नामावलीमा नाम समावेश भएको निस्सा पनि पेस गर्नुपर्नेछ । समानुपातिक उमेदवारको बन्द सूची पेस गर्दा उमेदवारको योग्यता निर्धारण गरिएको छ । त्यसमा नेपालको नागरिक हुनुपर्ने, कुनै गाउँपालिका वा नगरपालिकाको अन्तिम नामावलीमा नाम समावेश भएको, २५ वर्ष उमेर पूरा भएको, कुनै संघीय कानुनले अयोग्य नभएको र कुनै लाभको पदमा बहाल नरहेको हुनुपर्नेछ ।      समानुपातिक निर्वचन प्रणालीका लागि आवेदन दिएका दलले यही पुस १३ र १४ गते बिहान १० बजेदेखि अपराह्न ४ बजेसम्म उमेदवारको बन्दसूची पेस गर्नुपर्ने समय सीमा तोकिएको छ । 

पोखरा:    हिमालय क्रिकेट एकेडेमी कप २०८२ यु–१६ अन्तर विद्यालय पुरुष टि–२० क्रिकेट प्रतियोगिताको उपाधि डायमण्ड सेकेण्डरी स्कुलले जितेको छ । आइतबार पोखरा रंगशालामा सम्पन्न फाइनल खेलमा डायमण्डले जनप्रकाशलाई २ विकेटले पराजित गर्दै प्रतियोगिताको उपाधि हात पारेको हो । खेलमा डायमण्डले टस जितेर फिल्डिङ लिदा जनप्रकाशले २० ओभर खेल्दै ८ विकेटको नोक्सानीमा १ सय १५ रन बनाउन सफल भयो । जनप्रकाशका ब्याटर कुशल श्रेष्ठले ३६ बलमा ३६ रन, संसार दर्जीले १३ बलमा १२ रन बनाउन सफल भएभने डायमण्डका बलर भीम बहादुर बिकले ४ ओभरमा २४ रन दिएर ३ विकेट लिन सफल भए ।  जवाफी ब्याटिङमा उत्रेको डायमण्डले १९ ओभरमा ८ विकेटको नोक्सानीमा १ सय १६ रन बनाउन सफल भए । डायमण्डका ब्याटर सुशान्त तिवारीले ३३ बलमा ४१ रन, सन्दिर तिमिल्सिनाले १५ बलमा १७ रन बनाउन सफल भए । त्यस्तै जनप्रकाशका बलर रोहित किसानले ४ ओभरमा २७ रन दिदै ३ विकेट लिन सफल भए । हिमाल आचार्यले ४ ओभरमा १ मेडेन राख्दै २० रन दिएर ३ विकेट लिन सफल भए । डायमण्डले उक्त खेल २ विकेटले जित्न सफल भयो । खेलको प्लेयर अफ दी म्याच सुशान्त तिवारी घोषित भए । प्रतियोगिताको बेष्ट बलर प्रतिभा सेकेण्डरीका साहबुद्धिन अनसारी भए उनले हिमालय एकेडेमीको एडमिसन फि मा ५० प्रतिशत छुट प्राप्त गरे । बेष्ट बलर हिमालय बोर्डिङका आयुष पनेरु बन्न सफल भए उनले हिमालय एकेडेमीको एडमिसन फि मा ५० प्रतिशत छुट प्राप्त गरे  । सर्वोत्कृष्ट खेलाडी डायमण्डका सुसांक तिवारी घोषित भए उनले हिमालय एकेडेमीको भर्ना फिमा १०० प्रतिशत छुट प्राप्त गरे । उदयीमान खेलाडी रत्नज्योतीका प्रितिश गुरुङले हात पारे उनले समेत एकेडेमीमा शत प्रतिशत छुट प्राप्त गरेका छन । प्रतियोगिताका बिजयीहरुलाई कास्की जिल्ला क्रिकेट संघका अध्यक्ष सञ्जयकान्त सिग्देल, पोखरा महानगरपालिका क्रिकेट संघका अध्यक्ष विरेन्द्र पुन, नेपाल खेलकुद पत्रकार मञ्च गण्डकीका अध्यक्ष एमबी आस्था, हिमालय क्रिकेट एकेडेमी प्रा.लि.का अध्यक्ष शक्ति बराल, खेलकुद पत्रकार मञ्च झापाका भुमिका पिया लगायतले, ट्रफी, मेडल र प्रमाणपत्र वितरण गरेका थिए । 

म्याग्दी:  पृष्ठभूमिमा लहरै हिमाल । वरपर घना जङ्गल । शान्त र एकान्त वातावरण । पहाडको मध्यभागमा अवस्थित थुम्को । तलतिर देखिने नागबेली परेर बगेको म्याग्दी नदी र ग्रामीण बस्ती चराचुरुङ्गी र वन्यजन्तुका आवाज । म्याग्दीको बेनी नगरपालिका– ३ भकिम्लीमा रहेको ‘स्वर्गाश्रम’ प्राकृतिक रुपमा रमणीय, धार्मिक हिसाबले ऐतिहासिक र पर्यटकीय सम्भावना बोकेको ठाउँ हो । परापूर्वकालमा तपस्या गर्न ऋषिमुनिहरू आउने स्वर्गाश्रम आधुनिक समाजमा विपाशना, योग, ध्यान, घुमघाम र प्राकृतिक दृष्य अवलोकनका लागि पूर्वाधार बनेको छ । आधारभूत पूर्वाधार तयार भए पनि स्वर्गाश्रममा पर्याप्त पाहुना, भक्तजन र पर्यटक भित्र्याउन नसकिएको बेनी नगरपालिका– ३ का वडाध्यक्ष पदम पुनले बताए । ‘पछिल्लो एक दशकमा स्वर्गाश्रममा कच्ची सडक, पदमार्ग, खानेपानी, विद्युत्, सञ्चार सुविधा विस्तार, आश्रयस्थल भवन, घेराबार निर्माण भएको छ,’ उनले भने, ‘स्थानीयस्तरमा सीमित बनेको स्वर्गाश्रमको महत्वलाई उजागर गरेर पर्यटक भित्र्याउन पहल थालिएको छ ।’ बेनी नगरपालिका, वडा कार्यालय, स्वर्गाश्रम क्षेत्र विकास समितिको साझेदारीमा त्यहाँ आधारभूत पूर्वाधार तयार गरिएको वडा अध्यक्ष पुनले बताए । आश्रममा १२ वर्षसम्म तपस्या गरी बस्नुभएकी इन्दिरा माताको नेतृत्व र स्थानीयको पहलमा केही वर्ष अगाडि महायज्ञ आयोजना गरेर सहयोग जुटाइएको थियो । महायज्ञबाट सङ्कलित रकम र सरकारी निकायको सहयोगमा गणेश मन्दिर, पानी जम्मा गर्ने कुवा, आश्रम घर र तीर्थालु बस्ने सत्तल निर्माण भएको हो । बेनी नगरपालिकाको सहयोगमा स्वर्गाश्रम परिसरमा ढुङ्गा विछ्याउने, पदमार्ग र घेराबार निर्माण भएको वडा सदस्यसमेत रहेका स्वर्गाश्रम क्षेत्र विकास समितिका अध्यक्ष रत्नबहादुर जिसीले बताए । उनका अनुसार समुद्री सतहदेखि करिब दुई हजार पाँच सय मिटर उचाइमा अवस्थित स्वर्गाश्रममा दुई सय वर्षअघि ऋषिमुनीले तपस्या गरी ज्ञान आर्जन गरेको ठाउँका रुपमा परिचित छ । फाट्टफुट्ट रुपमा नेपाल र भारतका विभिन्न ठाउँका तपस्वीहरू स्वर्गाश्रममा आउने गरेका छन् । हिमालको काखमा शान्त वातावरणमा योग, ध्यान र विपाशनाका लागि स्वर्गाश्रम उपयुक्त भएको योगी बद्रीनाथले बताए । अर्का योगी त्रीशक्तिनाथले यहाँ आउँदा कोलाहल र तनावबाट मुक्ति मिल्ने भएकाले स्वर्गाश्रम नाम रहन गएको बताए । स्वर्गाश्रमबाट मनोरम हिमशृङ्खला र बेनी बजारसहित, दर्जनौँ गाउँबस्तीको दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ । गुर्जा, चुरेन, धौलागिरि, मानापाथी, निलगिरि, अन्नपूर्ण र माछापुच्छ्रे हिमशृङ्खलाको दृष्य अवलोकन गर्न सकिन्छ । नागबेनी परेर बगेको म्याग्दी नदी, जिल्ला सदरमुकाम बेनी बजार, पर्वतको मल्लाज, म्याग्दीको अर्थुङ्गे, पुलाचौर, कुहुँ, बरङ्जा, बाबियाचौर, भकिम्ली गाउँको दृष्य अवलोकन गर्न सकिन्छ । स्वर्गाश्रमको फेदीमा रहेको बागखोरमा उद्यान छ । जहाँ हिमशृङ्खला अवलोकन गर्दै वनभोज खान सकिन्छ । हरेक वर्षको वैशाख १ गते स्वर्गाश्रमदेखि केहीमाथि म्याग्दी र बागलुङको सिमानामा रहेको बेलढुङ्गासम्म रथयात्रा गर्ने चलन छ । स्वर्गाश्रम र बेलढुङ्गाको एकीकृत पर्यटन विकासमा बागलुङको काठेखोलाको धम्जा र म्याग्दीको बेनी नगरपालिकाको भकिम्लीको वडा कार्यालय र सङ्घ संस्थाले साझेदारी गर्दै आएका छन् । स्वर्गाश्रमको महत्वलाई उजागर गर्ने उद्देश्यले आइतबार दोस्रो विश्व योग दिवसको अवसरमा यहाँ कार्यक्रम आयोजना गरिएको थियो । बेनी नगरपालिका–३ को कार्यालयको सहयोगमा नविन आनन्द योग केन्द्र नेपाल र स्वर्गाश्रम क्षेत्र विकास समितिको आयोजनामा स्वर्गाश्रममा ध्यान दिवस मनाइएको हो । दिवसको अवसरमा योग, ध्यानको नमूना प्रदर्शन, प्रवचन र नृत्य प्रस्तुत गरिएको थियो । दिवस मनाउनका लागि बेनी, गलेश्वर, तातोपानी, बाबियाचौर र दरवाङका योगी तथा स्थानीयवासी स्वर्गाश्रममा भेला भएका थिए । बेनीदेखि भकिम्ली र काठेखोलाको धम्जा हुँदै स्वर्गाश्रम पुग्न सकिन्छ । बेनीदेखि एक घण्टा ३० मिनेट गाडीमा यात्रा गरेपछि स्वर्गाश्रम पुगिन्छ । त्यहाँ कच्ची सडक पुगेको छ । धम्जामा बेलढुङ्गा होमस्टे सञ्चालन भएको छ । भकिम्लीको भुकभुके र मुसुङका बासिन्दाले पनि स्वर्गाश्रम, बेलढुङ्गा घुम्न आउने पाहुनालाई घरमा खाने, बस्ने व्यवस्था मिलाएका छन् । भुकभुके र मुसुङमा होमस्टे सञ्चालनको तयारी भएको स्वर्गाश्रम क्षेत्र विकास समितिका कोषाध्यक्ष पूर्णमाया जिसीले बताइन् । आफैँ बन्दोबस्तीका सामान ल्याएर आउने पाहुना र पर्यटकले स्वर्गाश्रम र बाघखोरको आश्रयस्थल भवनमा पकाएर खान सक्छन् ।

काठमाडौं:   भारत र श्रीलङ्कामा आगामी फेब्रुअरी ७ देखि आयोजना हुने आइसिसी टी–२० विश्वकपको तयारीका लागि नेपाल क्रिकेट सङ्घ ९क्यान० ले आइतबार २४ खेलाडी बन्द प्रशिक्षणमा बोलाएको छ । नेपाली टोलीको प्रारम्भिक बन्द प्रशिक्षण सोमबार हुनेछ । टोलीमा एनपिएलमा सानदार प्रदर्शन गर्नुभएका युवा खेलाडी शेर मल्ल, भेट्रान विनोद भण्डारी, अविनाश बोहरा, प्रतिश जीसी, इशान पान्डे र बसिर अहमद पनि पर्नुभएको छ ।  प्रारम्भिक चरणको प्रशिक्षणमा पर्न सफल खेलाडीहरुमा रोहितकुमार पौडेल, कुशल भुर्तेल, सन्दीप जोरा, दीपेन्द्र सिंह ऐरि, नन्दन यादव, सन्दीप लामिछाने, आरिफ सेख, आदिल अन्सारी, शेर मल्ल, भीम सार्की, विनोद भण्डारी, अविनाश बोहरा, आसिफ सेख, कुशल मल्ल, गुलशन झा, सोमपाल कामी, ललित राजवंशी, लोकेस बम, करण केसी, साहब आलम, इशान पाण्डे, बसिर अहमद, प्रतिस जीसी र रुपेश कुमार सिंह हुनुहुन्छ ।    नेपाल विश्वकपको समूह ‘सी’ मा रहेको छ । नेपालले तेस्रो पटक टी–२० विश्वकप खेल्न लागेको हो । यसअघि नेपालले सन् २०१४ र २०२४ को टी–२० विश्वकप खेलेको थियो ।  यसपटक विश्वकपमा सहभागी २० टोलीलाई चार समूहमा विभाजन गरिएको छ । समूह ‘ए’ मा भारत, अमेरिका, नामिबिया, नेदरल्यान्ड्स र पाकिस्तान रहेको छ ।  यस्तै समूह ‘बी’ मा अस्ट्रेलिया, श्रीलङ्का, जिम्बाबे, आयरल्यान्ड र ओमान, समूह ‘सी’ मा इङ्ग्ल्यान्ड, वेस्टइन्डिज, बङ्गलादेश, इटली र नेपाल रहेको छ । समूह ‘डी’ मा दक्षिण अफ्रिका, न्युजिल्यान्ड, अफगानिस्तान, क्यानाडा र युएई रहेको छ । 

पोखरा:   स्याङ्जाको अर्जुनचौपारी गाउँपालिकामा आयोजित बृहत् स्वास्थ्य शिविरबाट ६३१ जना स्थानीय बासिन्दा लाभान्वित भएका छन्।  खुमा अर्याल फाउन्डेसन र अर्जुनचौपारी गाउँपालिकाको संयुक्त आयोजना तथा गण्डकी मेडिकल कलेज पोखराको प्राविधिक सहयोगमा उक्त शिविर सम्पन्न भएको हो। अर्जुनचौपारी–१ स्थित गाउँकार्यपालिकाको कार्यालयमा सञ्चालित शिविरमा हाडजोर्नी, मुटु, स्त्रीरोग, बालरोग, दन्तरोग, आँखा, नाक, कान तथा घाँटी र छालारोग सम्बन्धी विशेषज्ञ सेवा प्रदान गरिएको थियो।  शिविरमा चेकजाँच गरिएकामध्ये १२० जना बिरामीलाई थप उपचारका लागि गण्डकी मेडिकल कलेज पोखरा रिफर गरिएको छ। रिफर भएका बिरामीहरूले उक्त अस्पतालमा औषधिमा ५ प्रतिशत र उपचारमा २० प्रतिशत छुट पाउने जनाइएको छ। शिविरमा डा. कृष्ण विष्ट, डा. चन्द्र बहादुर पुन, डा. बृहस्पति सिग्देलसहितका विशेषज्ञ चिकित्सकहरूको टोलीले स्वास्थ्य परीक्षण गरेको थियो। कार्यक्रममा बोल्दै गाउँपालिका अध्यक्ष प्रकाश तिवारीले दुर्गम क्षेत्रमा आएर विशेषज्ञ सेवा प्रदान गरेकोमा आयोजकलाई धन्यवाद दिँदै आगामी दिनमा खेलकुद क्षेत्रमा पनि सहकार्य गर्ने इच्छा व्यक्त गर्नुभयो। फाउन्डेसनका अध्यक्ष लेखनाथ शर्माको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रममा उपाध्यक्ष सपना गुरुङ, समाजसेवी खुमा प्रसाद अर्याल, डा। लुना अर्याल लगायतले स्वास्थ्यको महत्त्वबारे चर्चा गर्नुभएको थियो। सो अवसरमा सहयोगी निकायहरूलाई प्रशंसापत्रद्वारा सम्मान समेत गरिएको थियो।

काठमाडौं:  प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले मुलुकमा शान्ति र स्थिरताका लागि प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन तोकिएकै समयमा हुनुपर्ने बताउनुभएको छ । प्रधानमन्त्री कार्कीले इलाम क्षेत्र नं २ का निवर्तमान सांसद सुहाङ नेम्बाङ नेतृत्वको प्रतिनिधिमण्डलसँग सिंहदरबारमा आज भएको भेटमा यो सरकार चुनाव गराउनैका लागि आएकाले अब कुनै दुविधा नराखी चुनावको तयारी गर्न पनि आग्रह गर्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “हामी चुनाव गराउनै लागिरहेका छौँ । असामान्य अवस्थामा शान्ति स्थापना र चुनाव गराउनकै लागि आएका हौँ । शान्ति स्थापना र कानुनको शासन बहालीमा सफलता मिलेको छ । अबको हाम्रो लक्ष्य चुनाव गराउने हो । चुनाव भए मात्र मुलुकमा दिगो शान्ति र स्थायित्व सुनिश्चित हुन्छ ।”  प्रधानमन्त्रीको निजी सचिवालयका अनुसार पूर्वसांसद नेम्बाङले प्रधानमन्त्री कार्कीलाई चुनाव गराउन सफलता मिलोस् भनेर शुभकामना पनि दिनुभयो । प्रधानमन्त्री कार्कीले यहाँसँग चुनावमा उठ्ने तयारी के छ भनेर पनि जिज्ञासा राख्नुभएको थियो । जवाफमा उहाँले चुनावको तयारी गरिरहेको बताउनुभयो । प्रधानमन्त्री कार्कीले उहाँलाई शुभकामना दिँदै अब युवा नै अघि सर्नुपर्ने धारणा व्यक्त गर्नुभयो ।  प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो, “चुनाव हुन्छ, तयारी अवस्थामा रहनू । तपाईँहरुजस्तो युवा आउनुपर्छ र देशको बागडोर सम्हाल्नुपर्छ । अनि मात्र देशमा केही हुन्छ । बाँसको कलमले अक्षर लेख्न सिकेकाहरुले स्मार्टफोनसँगै जन्मिएकाहरुमाथि शासन गरेर हुँदैन । पुरानाको अनुभव र सल्लाह काम लाग्ला तर चालक सिटमा युवा नै आउनुपर्छ । देश युवाले नै हाँक्नुपर्छ । युवामा साहस र ऊर्जा छ ।” पूर्वसांसद नेम्बाङले इलाममा बाढीपहिरोका कारण क्षतिग्रस्त राजमार्ग र पुल पुनर्निर्माणमा तदारुकता देखाउनुपर्ने भन्दै प्रधानमन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराउनुभयो । प्रधानमन्त्री कार्कीले हालै भौतिक पूर्वाधारमन्त्री कुलमान घिसिङ स्थलगत अवलोकन गरी फर्किएको र यस विषयमा सरकार गम्भीर रहेको जानकारी दिनुभयो ।

पोखरा:  जनप्रिय बहुमुखी क्याम्पसका नवनिर्वाचित अध्यक्ष राजेन्द्र पहारीले क्याम्पसको ऐतिहासिक गरिमालाई कायम राख्दै शैक्षिक गुणस्तरमा कुनै सम्झौता नगर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन् ।  आइतबार क्याम्पस परिसरमा आयोजित पदस्थापना तथा शपथ ग्रहण समारोहमा बोल्दै अध्यक्ष पहारीले विश्वविद्यालय अनुदान आयोगबाट क्याम्पसले प्राप्त गर्ने गुणस्तर सुनिश्चितता तथा प्रत्यायनको तेस्रो चक्रको प्रमाणपत्र हासिल गर्न आफूले कुनै कसर बाँकी नराख्ने उद्घोष गरे ।  पद तथा गोपनीयताको शपथ लिँदै अध्यक्ष पहारीले आफ्नो तीनवर्षे कार्यकाल (२०८२–२०८५) को मार्गचित्र प्रस्तुत गरे । उनले गण्डकी प्रदेश सरकारसँग प्रभावकारी समन्वय गरी सर्वसुलभ शुल्कमा गुणस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्ने र श्रमबजारको मागअनुरूप दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्ने कुरालाई आफ्नो बटमलाइन बनाएका छन् । ‘मेरो नेतृत्व क्याम्पसको समृद्धि, संस्थागत सुशासन र शैक्षिक उत्कृष्टतामा केन्द्रित हुनेछ,’ अध्यक्ष पहारीले भने, ‘हामी सबै पक्षलाई समेटेर, सबैसँग हातेमालो गर्दै जनप्रियलाई नाम जस्तै साँच्चिकै ‘जनप्रिय’ बनाउन समर्पित हुनेछौँ ।’  उनले क्याम्पसको नेतृत्व गर्दा ‘म’ भन्दा माथि उठेर ‘हामी’ भन्ने सामुदायिक भावनाको विकास गर्ने विश्वास दिलाए । क्याम्पसको ३४औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा सम्पन्न २७ औँ वार्षिक साधारणसभा तथा १०औँ अधिवेशनबाट निर्वाचित अध्यक्षसहित ११ जना सदस्यहरूले आइतबार पद तथा गोपनीयताको शपथ लिएका छन् । निर्वाचन समितिका संयोजक वरिष्ठ अधिवक्ता बोधराज बरालले नवनिर्वाचित पदाधिकारीहरूलाई शपथ ग्रहण गराउँदै प्रमाणपत्र प्रदान गरेका थिए ।  शपथ लिने सदस्यहरूमा गणेशबहादुर अधिकारी, नम्रता बराल, तिलकराम पौडेल, गिरिराज चालिसे, विश्वकुमार विजुक्छे, पदमबन्धु पोखरेल, लक्ष्मीप्रसाद पौडेल, इन्द्रप्रसाद पौडेल, इन्जिनियर शारदामोहन काफ्ले, राधिका रेग्मी सिग्देल र हेमबहादुर थापा पराजुली रहेका छन् । २५ सदस्यीय सञ्चालक समितिमा निर्वाचित बाहेकका सदस्यहरू मनोनयन र पदेन रहने व्यवस्था छ । पदस्थापना समारोहमा क्याम्पसका अग्रज तथा सरोकारवालाहरूले शैक्षिक संस्थालाई राजनीतिबाट मुक्त राख्नुपर्नेमा विशेष जोड दिएका थिए । संस्थापक उपाध्यक्ष हरिप्रसाद बराल, सल्लाहकार तथा पूर्वअध्यक्ष दामोदर चालिसे, पूर्व कार्यवाहक अध्यक्ष परशुराम बराल, र निवर्तमान अध्यक्ष वीरेन्द्रनारायण विजुक्छे लगायतले नवनिर्वाचित समितिलाई बधाई दिँदै क्याम्पसलाई केन्द्रविन्दुमा राखेर काम गर्न सुझाव दिए । वक्ताहरूले भने, ‘राजनीतिक विचारधारा र आस्थालाई क्याम्पसको गेट बाहिरै राखेर भित्र केवल नतिजामुखी काममा केन्द्रित हुनुपर्छ । सामुदायिक भावना र क्रियाशीलताले मात्र जनप्रियको साख जोगिनेछ ।’ सो अवसरमा पब्लिक क्याम्पस प्राध्यापक संघ जनप्रिय एकाइका अध्यक्ष विकास थापामगरले पनि शैक्षिक गुणस्तरमा नयाँ समितिले विशेष ध्यान दिनुपर्ने बताए । कार्यक्रममा निवर्तमान अध्यक्ष वीरेन्द्रनारायण विजुक्छेले नवनिर्वाचित अध्यक्ष र सदस्यहरूलाई खादा ओढाएर स्वागत गरेका थिए भने क्याम्पस प्रमुख कृष्णबाबु बरालले अबिर लगाएर बधाई ज्ञापन गरेका थिए ।  निर्वाचन समितिका संयोजक अधिवक्ता बोधराज बरालको अध्यक्षतामा सम्पन्न उक्त समारोहको सञ्चालन निर्वाचन समिति सदस्य चेतबहादुर पोखरेलले गरेको क्याम्पसका उपप्रशासक एकनारायण अर्यालले जानकारी दिए ।

पोखरा:   एकाइसौँ संस्करणको लेखनाथ महोत्सव सफलतापूर्वक अघि बढिरहेको छ । महोत्सवको चौथो दिनसम्म आइपुग्दा दर्शकको उल्लेख्य उपस्थिति देखिन थालेको छ भने त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव स्टल सञ्चालकहरूको व्यापारमा परेको छ । महोत्सवको रौनक बढेसँगै विभिन्न व्यवसायमा संलग्न स्टलवालाहरू उत्साहित देखिएका छन् ।  विशेषगरी कृषि क्षेत्रका जैविक उत्पादन, प्राकृतिक जडीबुटी, स्थानीय खाद्यान्न, दुग्धजन्य पदार्थ, माछा तथा फलफूलको व्यापारमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको स्टल सञ्चालकहरूले बताएका छन्। महोत्सव अवलोकनका लागि आउने दर्शक तथा उपभोक्ताहरूले स्थानीय तथा जैविक उत्पादनप्रति चासो देखाउन थालेपछि यस्ता स्टलहरूमा घुइँचो लागेको देखिन्छ ।  महोत्सव स्थलमा स्टल नं. २८ मा मुस्ताङ जिल्ला चोहोेर गाउपालिका वडा नं. ९ की ५० वर्षीया पासाङ आयो पहिलो पटक लेखनाथ महोत्सवमा सहभागी भएकी हुन्। पहिलो सहभागितामै व्यापार राम्रो भएपछि उनी निकै उत्साहित देखिन्छिन् ।  उनले जिम्बु, टिमुर, विरैनुन, जाइफल, हर्रो लगायतका विभिन्न प्राकृतिक जडीबुटी बिक्री गर्दै आएकी छन्। उनका अनुसार महोत्सवमा जडीबुटीको माग बढ्दो छ र दैनिक करिब १५ हजार रुपैयाँ बराबरको नगद कारोबार भइरहेको छ। स्थानीय तथा शुद्ध प्राकृतिक उत्पादन खोज्ने ग्राहकको संख्याले आफूलाई थप हौसला दिएको उनको भनाइ छ । त्यसैगरी स्टल नं. ३५ मा रहेको शीतल जडीबुटीका सञ्चालक तथा पोखरा महानगरपालिका वडा नं. ३१ निवासी वैद्य जयबहादुर थापा विगत २१ औँ संस्करणदेखि निरन्तर रूपमा लेखनाथ महोत्सवमा सहभागी हुँदै आएका छन् ।  उनले यस वर्ष पनि महोत्सवबाट लाखौँ रुपैयाँ बराबरको व्यापार भएको जानकारी दिए । थापाका अनुसार चौटा जोर, कुरिलोको जरा, हर्रो, बर्रो, सिखारीको लहरालगायतका जैविक जडीबुटीहरू विशेषगरी महिला ग्राहकको रोजाइमा परेका छन्। स्वास्थ्यप्रति सचेत उपभोक्ताको बढ्दो आकर्षणले जडीबुटी व्यवसायलाई थप बल पुगेको उनले बताए । महोत्सवमा कृषि तथा जडीबुटी मात्र होइन, स्थानीय खाद्य तथा माछा व्यवसाय पनि फस्टाएको देखिन्छ। स्टल नं. ९ मा रहेको बेगनास माछा पसलका सञ्चालक नारायण नेपालीले विभिन्न स्थानीय जातका ताजा माछाको दैनिक करिब ६० हजार रुपैयाँ बराबरको बिक्री भइरहेको बताए । स्थानीय उत्पादनलाई प्राथमिकता दिने उपभोक्ताका कारण माछा बिक्रीमा वृद्धि भएको उनको भनाइ छ । त्यस्तै, स्टल नं. ३६ मा रहेको स्मार्ट बहुउद्देश्यीय कृषि फर्मका सञ्चालक राहुल थापाले सिरम्ला, काउनु, मस्यौरा, फापरलगायत स्थानीय खाद्यान्नको व्यापारबाट दैनिक करिब ५० हजार रुपैयाँ बराबरको नगद कारोबार भइरहेको जानकारी दिए। परम्परागत खानाप्रति युवा पुस्ताको समेत आकर्षण बढ्दै गएको देख्दा आफूहरू उत्साहित भएको उनले बताए । दुग्धजन्य पदार्थको व्यापार पनि महोत्सवमा राम्रो देखिएको छ । स्टल नं. २८७ मा रहेको तालचोक डेरी पसल सपका सञ्चालक पवित्रमणि पौडेलले दूधबाट बनेका विभिन्न परिकारको बिक्रीबाट दैनिक २५ हजार रुपैयाँभन्दा बढी नगद कारोबार भइरहेको बताए। जाडो मौसम सुरु भएसँगै खुवा र कुराउनीको माग उल्लेखनीय रूपमा बढेको र ग्राहकको चासो राम्रो रहेको उनको भनाइ छ । फलफूल व्यवसाय पनि महोत्सवमा आकर्षणको केन्द्र बनेको छ । स्टल नं. २९६ मा रहेको गुरुङ फलफूल पसलका ईश्वर गुरुङले दैनिक ३० हजार रुपैयाँभन्दा बढीको सुन्तला तथा अन्य फलफूल बिक्री भइरहेको जानकारी दिए। ताजा र स्थानीय फलफूलप्रति उपभोक्ताको आकर्षण बढ्दा व्यापार सहज भएको उनले बताए । समग्रमा लेखनाथ महोत्सवले स्थानीय उत्पादन, कृषि, जडीबुटी तथा साना व्यवसाय प्रवद्र्धनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको व्यवसायीहरूको भनाइ छ। महोत्सव अझै केही दिन चल्ने भएकाले आगामी दिनमा व्यापार थप बढ्ने आशा गरिएको छ। आयोजक तथा स्टल सञ्चालकहरूले महोत्सवले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाएको भन्दै सन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन् ।  महोत्सवको चौथो दिन मात्र एक करोड बरावरको कारोवार तथा २५ हजार दर्शकले महोत्सवको अवलोकन गरेका प्रचार प्रसार संयोजक धु्रवबावु भटट्राईले जानकारी दिए । आइतवारका विषेश प्रस्तुतीमा शिवेश्वर महिला समुह पोखरा २९ र  बयेर पाके महिला कृषक समुह पोखरा, ३० र मातृशिशु कल्याण आमा समुह पोखरा २८ ले रत्यौली प्रस्ततु गरेका थिए । विद्यालय स्तरीय प्रस्तुती अन्तरगत त्रिवेणी पब्लिक, एपेक्स प्रि स्कुल, विएमजी मावि र लक्ष्मी आदर्श बहुमुखी क्याम्पसको प्रस्तुती रहेको थियो भने नृत्य तर्फ शैनिक बस्ती गुप्र नं १ को घाँटुनाच प्रस्तुत भएका थिए । भने कलाकार तर्फ आइतवार लोकदोहोरी तर्फ जिवन दाहाल, कृष्ण अखेली, कला लम्साल, शिवहरी ढुङ्गाना, रमा गौतम, सन्तोष सुवेदी र पुजा तामाङ्गको प्रस्तुती रहेको थियो यसै गरी सुगम संगित तर्फ बसन्त सापकोटा, सन्तोष बस्याल र विन्दु परियारको प्रस्तुती रहेको थियो ।